Đại Phương Quảng Phật

Hoa Nghiêm Kinh

Phẩm thứ mười một

Tịnh Hạnh Phẩm

Phần 40

大方廣佛華嚴經

(十一)淨行品

Chủ giảng: Lăo pháp sư Thích Tịnh Không

Địa điểm: Hương Cảng Phật Đà Giáo Dục Hiệp Hội

Khởi giảng từ ngày mồng Bảy tháng Mười Một năm 2005

Chuyển ngữ: Bửu Quang Tự đệ tử Như Ḥa

Giảo duyệt: Đức Phong, Huệ Trang và Minh Tiến

 

Tập 1541

 

          Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi xuống. Xin xem phẩm Tịnh Hạnh thứ mười một, tiểu đoạn thứ ba trong đoạn lớn thứ sáu của phần kệ tụng, tức phần “sở ngộ nhân vật” (所遇人物, những nhân vật được gặp gỡ). Xin xem bài kệ tụng thứ hai:

 

          (Kinh) Kiến vô nghiêm sức, đương nguyện chúng sanh, xả chư sức hảo, cụ Đầu Đà hạnh.

          ()無嚴飾。當願眾生。捨諸飾好。具頭陀行。

          (Kinh: Thấy chẳng nghiêm sức, nguyện cho chúng sanh, bỏ các trang sức, đủ hạnh Đầu Đà).  

 

          Hai bài kệ này khiến cho chúng ta thấu hiểu rất rơ ràng: Trong thế gian này cho đến lục đạo, tam đồ, mười pháp giới, xác thực là “ai nấy là người tốt, chuyện nào cũng đều là chuyện tốt”. Quư vị thấy bài kệ thứ nhất trong phần trước là “kiến nghiêm sức nhân” (thấy người trang nghiêm), nay chúng ta thường nói là trang phục trịnh trọng và lễ nghi đoan trang. Bài kệ thứ hai hoàn toàn tương phản, [nói về những người] ăn mặc và oai nghi rất tùy tiện, chẳng chưng diện bất cứ thứ ǵ, chẳng có bất cứ trang sức ǵ. Đấy là những người được gọi là “dân đen trên đường phố”. Bồ Tát trông thấy người như vậy, hạng người này đông lắm! Rốt cuộc những người có địa vị cao, chúng ta gọi họ là “quan to, trưởng giả giàu sụ”, thuộc tầng lớp ăn trên ngồi chốc trong xă hội rốt cuộc là thiểu số, dân chúng b́nh phàm rốt cuộc là đại đa số. Bồ Tát tiếp xúc với họ, sẽ dẫn phát đại nguyện xứng tánh, “đương nguyện chúng sanh, xả chư sức hảo, cụ Đầu Đà hạnh” (nguyện cho chúng sanh, bỏ các trang sức đẹp đẽ, đầy đủ hạnh Đầu Đà). Hạnh Đầu Đà thường được gọi là Khổ Hạnh Tăng.

          Đức Phật dạy các đệ tử phải buông xuống hết thảy; tiếng tăm, lợi dưỡng, ngũ dục, lục trần thảy đều phải buông xuống. V́ sao phải buông xuống? V́ những thứ ấy chướng ngại tự tánh của chính ḿnh, quư vị sẽ chẳng khai ngộ. Trong kinh, đức Phật đă dạy rất hay: “Hết thảy chúng sanh đều có trí huệ và đức tướng của Như Lai”. Như Lai (Tathāgata, 如來) nghĩa là ǵ? Như Lai là “vốn sẵn có”, tự tánh vốn sẵn có, tự nhiên. Quư vị thấy kinh Kim Cang giải thích ư nghĩa của [danh hiệu] Như Lai: “Như Lai giả, chư pháp như nghĩa” (Như Lai là nghĩa Như của các pháp). “Chư pháp” là nói về pháp tướng, hoặc hiện tướng. “Như” () là ǵ? Đúng như tánh của chúng. Các pháp [đều là] tướng như tánh của nó, trong tánh trọn đủ vô lượng trí huệ, trọn đủ vô lượng đức năng, trọn đủ vô lượng tướng hảo, chẳng có thứ ǵ quư vị cần phải cầu từ bên ngoài! Hễ hướng ra ngoài để cầu, sẽ chẳng cầu được. Đức Phật dạy chúng ta hướng vào trong để cầu, đừng hướng ra ngoài để cầu, bên trong vốn sẵn trọn đủ, chỉ cần trừ khử chướng ngại. Chướng ngại là ǵ? Vọng tưởng, phân biệt, chấp trước! Xác thực là như kinh luận thường nói: “Phật thị môn trung, hữu cầu tất ứng” (Trong cửa nhà Phật, có cầu ắt ứng). Nói khẳng định như thế, chẳng có mảy may nghi hoặc, do nguyên nhân nào? Quư vị vốn sẵn có. Nói thật thà, chẳng phải là quư vị cầu được, mà là quư vị hiện tại vốn sẵn có, trí huệ vốn có hiện tiền!

          Trong thời đại đức Phật, Thích Ca Mâu Ni Phật thường tán thán [người hành hạnh] Đầu Đà bậc nhất là ai? Tôn giả Ca Diếp, [tức ngài] Ma Ha Ca Diếp (Mahākāśyapa). Ngài Ma Ha Ca Diếp xuất sanh từ tầng lớp quư tộc, Ngài đă hiểu rơ, đă giác ngộ, bèn theo Thích Ca Mâu Ni Phật học tập. Đối với mười sáu chữ như chúng tôi thường nói, “tự tư tự lợi (ích kỷ), tiếng tăm, lợi dưỡng, ngũ dục, lục trần, tham, sân, si, mạn”, Ngài đă bỏ sạch sành sanh, hành theo Thích Ca Mâu Ni Phật, giống như Thích Ca Mâu Ni Phật, giữa trưa ăn một bữa, nghỉ đêm dưới cội cây, hằng ngày khất thực, khất thực từng nhà. Đă thế, tôn giả Ca Diếp chuyên môn đến khất thực ở nhà người nghèo khổ. V́ sao? Ngài nói những người ấy rất đáng thương, đời trước họ không biết tu bố thí cúng dường. V́ thế, bị quả báo nghèo túng, hèn kém. Ngài Ca Diếp đă chứng đắc quả A La Hán, là bậc thánh nhân, đến nhà kẻ nghèo khổ, người ta cúng dường Ngài chút ít thức ăn, họ sẽ được phước báo, Ngài từ bi quá! Nói cách khác, khiến cho hết thảy khổ nạn chúng sanh nương cậy ngài Ca Diếp làm phước điền. Quư vị cúng dường, bố thí cho Ngài [đời này], đời sau sẽ được phước, Ngài là phước điền chân chánh. Đức Thế Tôn tán thán Ngài là vị Đầu Đà bậc nhất trong các vị đệ tử.

          Quư vị có thể buông xuống, tâm sẽ thanh tịnh, tâm sẽ b́nh đẳng, tâm sẽ định. Định sanh ra Huệ, trí huệ hiện tiền. Không chỉ là trí huệ hiện tiền, mà phước báo cũng hiện tiền. Nói đến trí huệ, đại khái là đại chúng chúng ta chẳng hoài nghi, đức Phật và các đại đệ tử xác thực có trí huệ, nhưng nói đến phước báo, người ta sẽ hoài nghi. Thuở đức Thế Tôn tại thế, hằng ngày đi khất thực, người Hoa gọi là “khất cái” (乞丐, ăn mày), đi khất thực từng nhà, vậy mà coi là phước báo ư? Sống kiểu đó gọi là phước báo, vậy th́ “không có phước báo” là ǵ? V́ thế, chẳng khỏi khiến cho người ta sanh khởi nghi hoặc. Nhưng nếu quư vị thật sự hiểu rơ đạo lư trong ấy, quư vị mới có thể hoảng nhiên đại ngộ, phước báo của Ngài thật sự to hơn chúng ta. Nay chúng ta cần phải có nhà cửa để che gió đụt mưa, người ta nghỉ đêm dưới cội cây, bất luận gió giật, mưa tuôn, Ngài thấy chẳng sao cả, chẳng ngă bệnh; đấy có phải là phước báo hay không? Nếu chúng ta ngồi ngoài trời suốt một đêm, ngày hôm sau chỉ sợ sẽ phải đi bệnh viện, quư vị hăy ngẫm xem có đúng như vậy hay chăng? Khất thực để có cái ăn, một bát cơm xin từ khá nhiều nhà, quư vị nói ăn uống kiểu đó có được vừa ư hay không? Ăn uống kiểu đó có vệ sinh hay không? Người hiện thời nhất định sẽ nghĩ như vậy. Trong ấy có một đạo lư to lớn: Những bậc thánh giả ấy đều có bản lănh, cảnh chuyển theo tâm, bất luận thức ăn như thế nào, chua, ngọt, đắng, cay, mặn đều ở trong một bát, các Ngài xác thực đă vận dụng ư niệm của chính ḿnh, biến nó thành thượng vị ngon lành nhất, chúng ta tin tưởng [chuyện này].

          Phàm phu tăng trong thế gian chẳng đạt đến địa vị thánh hiền; nhưng hiểu đạo lư này th́ sẽ đều có thể dùng ư niệm của chính ḿnh để chuyển biến cảnh giới, huống hồ thánh nhân, huống hồ bậc đại thánh, chẳng phải là tiểu thánh! Trong kinh, Thích Ca Mâu Ni Phật đă bảo chúng ta, tôn giả Ca Diếp đă sớm thành Phật, Ngài là bậc cổ Phật thừa nguyện tái lai (nương theo nguyện để trở lại thế gian ḥng hóa độ chúng sanh). Đó gọi là “một vị Phật ra đời, ngàn vị Phật ủng hộ”. Ca Diếp, A Nan đều chẳng phải là phàm nhân; Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên có vị nào chẳng phải là cổ Phật tái lai? Bất luận thứ ǵ đưa đến trước mặt các Ngài, các Ngài đều có thể dùng ư niệm chuyển nó thành thứ thù thắng nhất. Chính thân thể các Ngài cũng là như vậy; v́ thế, thân các Ngài được gọi là “kim cang bất hoại thân”, chẳng bị hoàn cảnh bên ngoài quấy nhiễu, cũng không bị trúng nắng, mà cũng chẳng bị cảm lạnh. Quư vị nói xem, đấy có phải là phước báo hay không? Đấy có phải là tự tại hay không?

          Lại thưa cùng chư vị rơ ràng hơn đôi chút, quư vị rất khó tin tưởng chuyện này. Chúng ta ở trong uế độ, các Ngài trụ trong Tịnh Độ. Đôi khi đức Thế Tôn cũng thị hiện đôi chút. Có các vị đệ tử đă hướng về lăo nhân gia thỉnh giáo: “Bạch đức Thế Tôn, Tịnh Độ của Ngài ở nơi đâu? Có thể cho chúng con thấy hay chăng?” Đức Phật chẳng keo tiếc, Ngài đang ngồi xếp bằng, bèn duỗi chân ra, nhấn ngón chân xuống mặt đất, toàn thể đại địa biến thành thế giới Cực Lạc: Đất do các thứ báu hợp thành, chẳng phải là bùn, cát! Thấy cơi Thật Báo Trang Nghiêm của Thích Ca Mâu Ni Phật chẳng khác thế giới Cực Lạc và thế giới Hoa Tạng. Đức Phật cười x̣a, cảnh giới ấy ngay lập tức chẳng c̣n nữa. Đó là đức Phật hiện bày cho quư vị thấy Ngài thật sự trụ trong Tịnh Độ. Ngài ở trong ngạ quỷ đạo, ở súc sanh đạo, hoặc trong địa ngục đạo, vẫn là trụ trong Tịnh Độ; tịnh và uế chẳng hai!  

          Do đâu mà có Tịnh Độ và uế độ? Tâm thanh tịnh, ắt cơi nước tịnh. Đức Thế Tôn thị hiện ḥa quang đồng trần với chúng ta trong thế gian này; trên thực tế, Ngài trụ trong Tịnh Độ. Chúng ta mắt thịt thấy Ngài giống như chúng ta, đó là hiện tướng do ư niệm của chúng ta biến ra, chứ trong cái tâm thanh tịnh của Ngài sẽ khác hẳn. Ngài thấy thế gian tuyệt đối chẳng giống như chúng ta đang thấy thế gian này! Chuyện này khiến cho chúng ta chú tâm suy nghĩ thí nghiệm với nước của tiến sĩ Giang Bổn Thắng; từ chỗ này, quư vị có thể t́m được đôi chút tin tức. Tâm của mỗi người chúng ta khác nhau, ư niệm khác nhau; mỗi người làm thí nghiệm, nước sẽ kết tinh chẳng giống nhau. Ông ta kể với tôi, suốt mười năm làm thí nghiệm mấy chục vạn lần, chưa từng có hai mô thức kết tinh hoàn toàn giống nhau. Cùng một người, do niệm trước chẳng giống niệm sau, làm sao nó (kết tinh của nước) giống nhau cho được?

          Tốc độ khởi tâm động niệm của phàm phu quá nhanh chóng. Hiện thời, các nhà khoa học phát hiện, cũng khẳng định: Tất cả hết thảy vật chất là hiện tướng, chẳng phải là thật. Trong kinh Bát Nhă, đức Phật đă nói rất rơ ràng: “Phàm những ǵ có h́nh tướng đều là hư vọng”. Những hiện tượng ấy do đâu mà có? Từ Pháp Tánh biến hiện. Pháp Tánh có thể hiện, hiện tướng (cái tướng được hiện ra) chính là pháp tướng, là cái được hiện (sở hiện). Thời gian hiện ra rất ngắn, chúng ta thấy dường như hiện tướng là thật, tồn tại. Thật ra, nó là tướng tương tục (liên tục tiếp nối), chẳng thật. Chúng ta nói nó sanh diệt trong từng sát-na, sanh diệt là biến hóa. [Dẫu nói] “sanh diệt trong từng sát-na”, [nói kiểu đó] là nói thời gian đă khá dài. Hiện tướng sanh ra bèn diệt mất, gần như là sanh diệt đồng thời. Tôi thường nói, trong phần trước, tôi đă nói vài lần, hiện tướng tồn tại xác thực là trong một phần ức vạn giây, thời gian quá ngắn, ngắn đến nỗi quư vị chẳng có cách nào tưởng tượng, nhưng do tướng tương tục liên tiếp của nó chúng ta mới trông thấy, chứ sự sanh diệt của hiện tướng chúng ta chẳng có cách nào nh́n thấy! Kinh Hoa Nghiêm nói người nào mới có thể trông thấy? Từ Bát Địa, tức Bát Địa Bồ Tát trở lên! Hoa Nghiêm là Viên Giáo Đại Thừa, Bát Địa Bồ Tát mới trông thấy tướng sanh diệt ấy. Do vậy, mỗi tướng đều chẳng hoàn toàn giống nhau, chúng là tương tự, chẳng giống nhau.

          Vật lư nói theo các nhà khoa học trong hiện thời, bất luận là vĩ mô hay vi mô, đều chẳng thể nói vượt hơn kinh Hoa Nghiêm được, chẳng có cách nào vượt khỏi phạm vi của kinh được. Đấy là chân tướng sự thật, chân tướng là như thế; do vậy, vọng tưởng, phân biệt, chấp trước của quư vị chắc chắn là sai lầm. Quư vị thật sự thông đạt, hiểu rơ, vọng tưởng sẽ đoạn trừ. V́ sao? Quư vị chẳng c̣n lo âu ngày mai ta sẽ lo liệu cuộc sống như thế nào? Trong tự tánh của quư vị vốn sẵn có, viên măn trọn đủ, có c̣n cần phải kinh doanh, lo liệu mong cầu nữa hay không? Cần chứ! V́ sao? Quư vị chẳng kiến tánh. Chỉ cần quư vị kiến tánh, sẽ chẳng cần [phải lo toan]! Kiến tánh là ǵ? Chỉ cần quư vị buông xuống, triệt để buông xuống, sẽ chẳng cần [phải lo toan], nó tự nhiên hiện tiền, mầu nhiệm chẳng thể diễn tả được! Khi công phu của chúng ta c̣n chưa đủ, ta buông xuống, buông xuống chẳng đủ triệt để, đă buông xuống nơi Sự, nhưng Lư một mực lộn xộn, hoàn toàn chẳng rơ ràng, không sao cả! Quư vị thật sự đi theo con đường này, phải tin tưởng những điều kinh đă dạy. Trong kinh Kim Cang, đức Phật đă phó chúc hàng đại Bồ Tát nhất định phải thường chiếu cố tiểu Bồ Tát, [bởi lẽ], tiểu Bồ Tát chưa kiến tánh. Định nghĩa [để phân định] đại Bồ Tát và tiểu Bồ Tát là “kiến tánh”. Kiến tánh th́ mới gọi là Ma Ha Tát, tức đại Bồ Tát; chẳng kiến tánh th́ gọi là Bồ Tát. V́ thế, Bồ Tát triệt để buông xuống, có khi phước báo chẳng thể hiện tiền, đi khất thực ôm bát rỗng, chẳng có ai cúng dường, Ngài có sanh phiền năo hay không? Chẳng sanh phiền năo, đói một ngày cũng chẳng sao cả! Đói hai ngày cũng chẳng sao, luôn luôn rất vui sướng, rất tự tại. Đại Bồ Tát sẽ chiếu cố, chúng ta phải tin tưởng điều này!

          Chúng ta xem Hư Vân Lăo Ḥa Thượng Niên Phổ, vị này là người thời cận đại, chẳng cách chúng ta quá xa. Lăo ḥa thượng từng đến Hương Cảng; tôi nghe nói Ngài ở Hương Cảng hơn một tháng. Quư vị thấy Ngài triều bái Ngũ Đài sơn, ba bước một lạy. Lạy suốt hai, ba năm mới lạy đến Ngũ Đài sơn. Trên đường, đi qua chỗ núi hoang, đồng vắng, là những chỗ không có người, Ngài ngă bệnh. Quư vị nói xem có đáng thương lắm hay không! Ngài bị bệnh ngă lăn ra đất, không có ai chăm sóc. Trong lúc nguy nan ấy, gặp một người khất cái (ăn mày), người ăn mày ấy chăm sóc, giúp đỡ Ngài dưỡng bệnh. Dưỡng cho đến khi thân thể gần như khôi phục, Ngài lại vừa đi vừa lạy tiếp, người ăn mày cũng rời đi. Sư hỏi người ăn mày: “Ông tên là ǵ?” Người ăn mày bảo: “Tôi tên là Văn Cát, Văn () trong văn chương, Cát () trong cát tường”. Hỏi người ấy ở chỗ nào? [Đáp]: “Tôi ở Ngũ Đài Sơn”. Sư rất hoan hỷ, nguyên lai ông ta từ Ngũ Đài đến! Đường quá dài, thời gian cũng quá dài, lần thứ hai ngă bệnh, lại gặp người ấy, lại được người ấy chăm sóc. Sau khi đă tới Ngũ Đài sơn, chuyện đầu tiên là Sư liền hỏi ḍ có ai biết Văn Cát hay không? Pháp sư ở Ngũ Đài sơn bảo sư: “Văn Cát là Văn Thù Bồ Tát”. Sư mới hoảng nhiên đại ngộ, trên đường gặp gỡ khổ nạn, Bồ Tát đến chăm sóc Ngài. [Chuyện này] chứng minh lời đức Thế Tôn phó chúc hàng Bồ Tát trong kinh Kim Cang là thật, chẳng giả, tức là đại Bồ Tát phải chăm sóc tiểu Bồ Tát! Phật, Bồ Tát dùng thân h́nh ǵ không nhất định. Nói chung, hễ quư vị gặp khổ nạn, nhất định là sẽ có người chiếu cố!

          Đến khi quư vị minh tâm kiến tánh sẽ khác hẳn; v́ sao? Chúng tôi nói, quư vị có công năng đặc dị, mọi chuyện đều biết trước, ngày hôm nay ra khỏi cửa sẽ gặp những ai, gặp chuyện ǵ, chính ḿnh đều biết. Cũng có một tấm gương hết sức tốt đẹp, [tức là] Thiền Tông Lục Tổ Huệ Năng đại sư! Đó là ǵ? Đó là bậc minh tâm kiến tánh. Thuở ấy, Sư tuổi tác chẳng cao, hai mươi bốn tuổi. Ngũ Tổ truyền y bát cho Ngài, biết kẻ mong tranh đoạt y bát rất nhiều: “Pháp có thể truyền cho ngươi, nay ngươi chẳng thể ra mặt! Hễ ra mặt, sẽ có người hại ngươi”. Do vậy, Tổ dạy Sư xuôi Nam lánh nạn. Tuy thầy chỉ điểm một phương hướng, Ngài hiểu rất rơ ràng. Ở thôn Tào Hầu, Ngài gặp tỳ-kheo-ni Vô Tận Tạng. Đây cũng là một vị thật sự tu hành, suốt đời thọ tŕ kinh Niết Bàn. Kinh Niết Bàn phân lượng cũng rất dài. [Tỳ-kheo-ni] thường xuyên đọc tụng, tâm địa thanh tịnh, nhưng chẳng hiểu nghĩa lư trong kinh! Gặp Huệ Năng đại sư, Huệ Năng đại sư không biết chữ, tỳ-kheo-ni Vô Tận Tạng hướng về Ngài thỉnh giáo nghĩa lư trong kinh. Ngài Huệ Năng bảo tỳ-kheo-ni: “Bà hăy niệm cho ta nghe”. Bà ta đọc kinh Niết Bàn từ đầu đến cuối một lượt, Huệ Năng đại sư giảng giải, bà ta liền khai ngộ. V́ thế, trong một đời Huệ Năng đại sư, trong bốn mươi ba người học tṛ đại triệt đại ngộ, minh tâm kiến tánh của Ngài, tỳ-kheo-ni Vô Tận Tạng là vị đầu tiên. Thuở ấy, Huệ Năng đại sư hai mươi bốn tuổi, c̣n chưa hiện tướng tỳ-kheo, c̣n đang lánh nạn. Điều này cho thấy điều ǵ? Chứng tỏ đă thọ dụng trí huệ và đức tướng của chính ḿnh trong hiện tiền, chính ḿnh hiểu rành mạch, hiểu rơ ràng, Ngài có “công năng đặc dị” như chúng ta đang nói trong hiện thời, chẳng phải là không có!

          Huệ Minh muốn đoạt y bát. Vị này vốn là tứ phẩm tướng quân xuất thân, thật sự t́m được Sư. Huệ Năng đại sư thấy ông ta đuổi đến, chẳng có cách nào, để y bát trên một tảng đá to, chính ḿnh núp trong rừng. Huệ Minh thấy y bát, toan nhắc lên, nhưng chẳng lay động được. Ông ta bèn biết là thứ ấy có thần hộ pháp; v́ thế, vội vă sám hối, thỉnh cầu Sư: “Tôi chẳng phải v́ y bát, do cầu pháp mà đến”. Huệ Minh là người thứ hai đắc độ. Ngài bèn bước ra, thuyết pháp cho ông ta. Vừa thuyết pháp, ông ta thấu hiểu, khai ngộ. Quư vị chú tâm quan sát sẽ hiểu: “Hết thảy chúng sanh đều có trí huệ và đức tướng của Như Lai, chỉ v́ vọng tưởng và chấp trước mà chẳng thể chứng đắc”, v́ sao quư vị không chịu buông xuống? Do đó, tôi nói mười sáu chữ, đó là chướng ngại cơ bản. “Tự tư tự lợi, tiếng tăm, lợi dưỡng, ngũ dục, lục trần, tham, sân, si, mạn” là mười sáu chữ. Nếu chẳng chịu buông xuống mười sáu chữ ấy, sẽ chẳng tiến vào cửa Đại Thừa được. Không chỉ là chẳng vào được cửa Đại Thừa, mà Tiểu Thừa cũng chẳng tiến vào được luôn! Quư vị vĩnh viễn ở ngoài Phật môn, chẳng nhập môn.

          V́ thế, Phật pháp khẳng định “chúng sanh b́nh đẳng, muôn pháp b́nh đẳng”. Phật pháp khẳng định vũ trụ hài ḥa, chúng sanh hài ḥa, hễ trái nghịch Tánh Đức, nhất định sẽ sanh ra rối loạn. Khi nào sẽ trái nghịch Tánh Đức? Khoa học kỹ thuật đạt tới một độ cao nhất định, sẽ nẩy sanh hiện tượng này. Các nhà khoa học ngoại quốc cho biết, sinh vật trên quả địa cầu này đă bị hủy diệt rồi lại xuất hiện mấy lần. Chẳng phải là một lần, tối thiểu là ba, bốn lần, nhưng nói theo Phật pháp, sẽ là vô số lần, các khoa học gia đă chứng minh ba, bốn lần. Trong một lần trước, cách hiện thời khoảng năm vạn năm trước kia, khoa học kỹ thuật trên địa cầu phát triển tột bậc, [thời kỳ đó] được gọi là nền văn minh Á Đặc Lan Đề Tư (Atlantis). Thuở ấy, nguồn năng lực lấy từ vũ trụ, tàu thủy và xe cộ chẳng gây tiếng ồn, chẳng ô nhiễm, khoa học c̣n tiến bộ hơn hiện tại, nhưng con người như thế nào? Chôn vùi đạo đức, tin tưởng khoa học, chẳng tin thần, chẳng tin luân lư, đạo đức, cũng chẳng tin tưởng nhân quả, thuận theo tập khí phiền năo của chính ḿnh mà giết, trộm, dâm, dối, tạo vô lượng vô biên tội nghiệp, chiêu cảm toàn thể thế giới bị hủy diệt! Sau khi thế giới bị hủy diệt, lại khởi sự từ đầu, đấy là lần trước!

          Hiện thời, khoa học kỹ thuật trong thế gian này phát triển cũng chẳng sai kém [thuở ấy] cho mấy, cũng đă đạt tới điểm băo ḥa! Quư vị chú tâm quan sát, sẽ có thể nh́n ra điềm báo trước. Quư vị lại có cơ sở Phật pháp, dùng cơ sở ấy để quan sát thế giới này, [sẽ thấy] vũ trụ vốn là hài ḥa, địa cầu vốn là hài ḥa, giữa loài người với nhau cũng vốn là hài ḥa, hiện thời th́ sao? Bất ḥa! Do bất ḥa, sẽ nẩy sanh vấn đề. Quư vị lại nh́n từ nhân quả, sẽ thấy rơ ràng hơn: Mặc t́nh giết hại chúng sanh, mặc sức phá hoại hoàn cảnh sanh thái tự nhiên, quư vị nhất định sẽ bị chúng nó giáng trả; đó gọi là “báo ứng”. Quư vị chẳng thể cư xử ḥa thuận với chúng nó, chẳng thể đối đăi b́nh đẳng, cứ ngỡ chính ḿnh rất ưu việt, có thể làm chúa tể của thiên nhiên, có thể cải tạo thiên nhiên. Thiên nhiên sẽ trả thù quư vị bằng trời long đất lở! Chúng ta gọi sự nghiêm trọng này là “vỏ địa cầu biến hóa”, lục địa biến thành biển khơi, từ biển khơi lại trồi lên lục địa mới, đấy là ǵ? Nó phản kháng. Cách nói theo kiểu ấy rất nhiều, cách nói ấy lại c̣n tồn tại từ rất nhiều năm trước. Nhà tiên tri Nặc Tra Đan Mă Tư (Nostradamus)[1] của Pháp từ bốn trăm năm trước đă nói rất rơ ràng, người châu Âu tin tưởng!

          Do vậy, hiện thời, xác thực là chúng ta phải lớn tiếng kêu gào, hy vọng cư dân đang sống trên địa cầu sẽ giác ngộ, sẽ “quay đầu là bờ”, quyết định chớ nên phá hoại hoàn cảnh tự nhiên, chớ nên phá hoại sự cân bằng sanh thái, chớ nên ăn thịt chúng sanh, chớ nên giết hại chúng sanh nữa! Trong kinh, đức Phật đă rát miệng buốt ḷng khuyên bảo chúng ta làm thế nào để thế giới này vĩnh viễn chẳng có chiến tranh. Chúng ta mong mỏi điều này, đức Phật bảo có một phương pháp: Chỉ cần chúng sanh không ăn thịt, thế gian sẽ chẳng có chiến tranh. Đạo lư này rất ư là sâu, [nếu hiểu đạo lư này], quư vị sẽ có thể hiểu lục đạo luân hồi.

          Ấn Độ giáo thừa nhận lục đạo luân hồi, Phật giáo khẳng định lục đạo luân hồi. Ấn Độ giáo [xuất hiện] sớm hơn Phật giáo. Hiện thời, thế giới thường thừa nhận Ấn Độ giáo có lịch sử tám ngàn năm trăm năm, Phật giáo mới hai ngàn năm trăm năm. Tôn giáo sớm nhất trong các tôn giáo là Ấn Độ giáo. Ấn Độ giáo tu Thiền Định; do Thiền Định, họ có thể đột phá các chiều không gian, cũng có nghĩa là đột phá giới hạn lục đạo, họ thảy đều trông thấy. Họ có năng lực thấy Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ Thiên, phía dưới th́ có thể thấy địa ngục A Tỳ, họ có năng lực ấy. Thích Ca Mâu Ni Phật xuất thế, đối với đạo lư v́ sao [có lục đạo], lục đạo h́nh thành như thế nào, diễn biến như thế nào, làm thế nào để thoát ĺa, Phật giáo đă giảng giải rất rành mạch. Đấy chính là giáo dục nhân quả. Sau khi đă hiểu rơ, chúng ta mới hoảng nhiên đại ngộ, suốt đời mỗi người trong thế gian này có thể chiếm một tí tiện nghi của người khác hay chăng? Chẳng thể nào! Chúng ta có bị thua thiệt tí nào hay không? Cũng chẳng thể nào! Chúng ta chiếm đôi chút tiện nghi của người khác, đời sau sẽ phải đền trả họ. Chúng ta thua thiệt, đời sau kẻ đó sẽ phải đền lại cho ta! V́ thế, đức Phật đă nói rất rơ ràng mối quan hệ giữa hết thảy các chúng sanh, chính là báo ân, báo oán, đ̣i nợ, trả nợ. Do đó, chúng ta bị thua thiệt, bị kẻ khác lừa gạt, bị người khác hăm hại, phải thường nghĩ như thế nào? Nghĩ là trả nợ, đại khái là trong đời quá khứ ta đă lường gạt họ, hăm hại họ, nay đền trả bằng cùng một phương thức, [nghĩ như vậy], trong tâm sẽ rất thoải mái, chẳng có chút phiền năo nào, tâm b́nh khí ḥa. Món nợ ấy đă giải quyết xong, đă xóa rồi! Nếu chẳng phải vậy th́ sao? Chẳng phải th́ cũng không sao cả, đời sau kẻ ấy sẽ trả lại cho ta. V́ thế, trong chân tướng sự thật, chẳng có thua thiệt, mà cũng chẳng có chiếm tiện nghi!

          Quư vị giết nó, sẽ phải đền mạng. Chúng ta xem bộ đĩa DVD do Bắc kinh biếu tặng, tức bộ đĩa “V́ sao chẳng thể ăn thịt chúng nó?” Quư vị xem xong, sẽ hiểu rơ, tự nhiên chẳng nỡ ḷng ăn thịt chúng. Thủ đoạn bắt giết động vật quá tàn khốc, những động vật ấy đâu có cam tâm t́nh nguyện, oan oan tương báo, chúng nó sẽ trả thù quư vị. Trong ấy c̣n có một chuyện hết sức cảm động ḷng người, là thật, chẳng giả! Một kẻ đánh rắn, ăn thịt rắn, cuối cùng biến thành người rắn, khổ sở chẳng thể nói nổi. Cầu sống không được, mong chết chẳng thể! Trong lúc mất c̣n nguy ngập, có mấy vị đồng học học Phật nghe chuyện, đến thăm kẻ ấy, bọn họ có hai, ba chục người, đến nhà kẻ ấy niệm kinh Địa Tạng, niệm Phật ḥng tiêu nghiệp chướng cho kẻ ấy, v́ kẻ ấy đă sát sanh quá nhiều!

          Người nhà của kẻ ấy cũng chẳng thể hoàn toàn tin tưởng, v́ bệnh chẳng có cách nào trị, nên để cho những người ấy (người đến trợ niệm) làm. Làm một lần xong, chẳng có hiệu quả chi hết! Cách một tuần, họ lại đến thăm kẻ ấy, thấy kẻ ấy chẳng khá hơn, thế là làm một buổi nữa. Sau khi tụng niệm buổi đó, kẻ ấy chẳng đau đớn v́ căn bệnh nữa, có hiệu quả. V́ thế, một tuần sau, họ lại đến thăm kẻ ấy, đến tụng niệm lần thứ ba cho người ấy. Người [tham dự] cũng đông, thấy ngay hiệu quả, t́nh trạng bệnh tật của kẻ ấy khá hẳn lên rất nhiều. Sau khi làm xong lần thứ ba, gần như bệnh tật của kẻ ấy đă lành chín mươi phần trăm. Hơn một tuần sau, lại làm một buổi nữa, khi đó đă cảm động cả nhà tin tưởng, hàng xóm cũng tin, cùng nhau đến tụng kinh, niệm Phật. Kẻ ấy hoàn toàn lành bệnh, chẳng thể nghĩ bàn! Đấy là ǵ? Những con rắn bị quư vị giết, ăn thịt, trải qua bốn lần làm pháp hội siêu độ, chúng nó được lợi ích, món nợ nần ấy đă thanh toán xong, chẳng c̣n gây phiền nữa. Các oán thân trái chủ rời khỏi, [cho nên] lành bệnh, khiến cho người khác rất cảm động. V́ thế, mấy đĩa DVD ấy, tôi khuyên các đồng học, đặc biệt là các đồng học Tịnh Tông, hăy coi nó như giáo dục nhân quả để học tập. Xem xong, quư vị sẽ tuyệt đối chẳng c̣n ăn thịt chúng sanh, sẽ tuyệt đối biết hóa giải oán thân trái chủ của chính ḿnh trong quá khứ và hiện tiền như thế nào!

          Do vậy, chúng ta đọc bài kệ tụng này, phải nghĩ tới lời giáo huấn của đức Thế Tôn, khổ hạnh tốt lắm, có thể sống qua ngày là được rồi! Thầy của tôi là lăo cư sĩ Lư Bỉnh Nam, tôi theo thầy mười năm, có thể nói là thầy suốt đời sống theo cuộc sống của một vị Tăng khổ hạnh. Vào thời đó, thâu nhập của thầy cũng khá dồi dào, thầy dùng toàn bộ [thâu nhập] để làm việc thiện. Quư vị thấy thầy mỗi ngày ăn một bữa, ăn một bữa trưa. Chi phí mỗi bữa thuở ấy là hai đồng Đài Loan. Vào thời đó, tỷ lệ hoán đổi là một đồng Mỹ Kim bằng bốn mươi đồng Đài Loan. Do vậy, tiền tiêu dùng hằng tháng của thầy nếu tính theo tiền Mỹ chỉ hơn một đồng rưỡi tiền Mỹ. Một đồng rưỡi (tức sáu mươi đồng Đài Loan là tiền tiêu dùng cả tháng), toàn bộ những khoản tiền dư ra đều dùng làm việc thiện, Ngài chẳng giữ lại. Quần áo hết sức tiết kiệm, rách th́ vá. Thầy mặc quần áo vá [bên trong], bên ngoài là một bộ quần áo kiểu Trung Sơn mặc suốt vài chục năm, sạch sẽ. Áo lót bên trong vá víu, vớ cũng vá chằng vá đụp! Khi ấy, chúng tôi cũng chẳng biết, v́ quần áo bên trong chúng tôi đâu có thấy! Sau khi lăo nhân gia văng sanh, nh́n những thứ thầy lưu lại, mới thấu hiểu, mới hoảng nhiên đại ngộ, thầy tự vá, “cụ Đầu Đà hạnh” (đầy đủ hạnh Đầu Đà). Cuộc sống hết sức đơn giản, chín mươi lăm tuổi vẫn chẳng cần ai chăm sóc, tự ḿnh chăm sóc ḿnh. Nay chúng ta ngẫm lại, chính ḿnh phước báo to hơn thầy quá ưnhiều! Thầy đă thị hiện nêu gương cho chúng ta thấy!

          Học Phật là ǵ? Thích Ca Mâu Ni Phật đă nêu một tấm gương tốt nhất, đó là điển h́nh, là gương sáng cho chúng ta. Chúng ta phải nghiêm túc nỗ lực học tập Ngài. Buông xuống muôn duyên, trí huệ, đức năng, và tướng hảo vốn sẵn có trong tự tánh của chính ḿnh sẽ tự nhiên hiện tiền; khi ấy, được đại tự tại. Đấy chính là hạnh phúc thật sự. Sau đấy, quư vị nh́n lại đông đảo chúng sanh trong xă hội hiện thời, quư vị mới thật sự thông đạt, hiểu rơ Thật Tướng của các pháp. Dẫu thế gian có tai nạn to tát cách mấy, người thật sự minh tâm kiến tánh sẽ chẳng hứng chịu. V́ sao không hứng chịu? Cảnh giới đă chuyển, cảnh chuyển theo tâm; [v́ thế], người ấy chẳng hứng chịu. Người ấy có thể giúp đỡ kẻ khác, thật sự có thể hóa giải tai nạn. Chỉ cần chúng sanh chịu nghe lời, chịu tiếp nhận giáo huấn của đức Phật và y giáo phụng hành. Hôm nay thời gian đă hết rồi, chúng ta nghỉ ngơi mấy phút!

***

          Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi xuống. Chúng ta xem tiếp bài kệ tụng thứ ba:

 

          (Kinh) Kiến nhạo trước nhân, đương nguyện chúng sanh, dĩ pháp tự ngu, hoan ái bất xả.

          ()樂著人。當願眾生。以法自娛。歡愛不捨

          (Kinh: Thấy kẻ thích chấp, nguyện cho chúng sanh, dùng pháp tự vui, vui thích chẳng bỏ).

 

          Chữ Nhạo () đọc giọng khứ thanh, hăy nên hiểu là động từ. “Trước” () là chấp trước. Đây là thấy những kẻ đặc biệt thích chấp trước, quư vị thấy Bồ Tát dẫn phát đại nguyện như thế nào? Nói chung, chẳng trái nghịch nguyên tắc cao nhất trong tu học do Phổ Hiền Bồ Tát đă dạy, tức là “hằng thuận chúng sanh, tùy hỷ công đức”. Như vậy th́ mới có thể thật sự giúp họ giác ngộ, giúp họ quay đầu. V́ thế, ở chỗ này, phát nguyện “dĩ pháp tự ngu, hoan ái bất xả” (dùng pháp để tự vui sướng, vui thích chẳng bỏ). “Hoan ái bất xả” là chấp trước, đối với hoan hỷ, chúng ta thường nói là “pháp hỷ sung măn, thường sanh tâm hoan hỷ”, đối với ǵ vậy? Đối với pháp, cũng có nghĩa là chấp trước. Người ấy đă chẳng buông xuống chấp trước, hăy giúp đỡ người ấy. Đó là phương tiện tối sơ, [đối trị sự chấp trước bằng cách] thay đổi đối tượng! Chấp trước pháp thế gian, tiếng tăm, lợi dưỡng, ngũ dục, lục trần, tâm luân hồi tạo nghiệp luân hồi, vĩnh viễn chẳng thể xuất ly, hăy biến đổi chấp trước của người ấy đôi chút, hoàn toàn chẳng bảo người ấy vứt bỏ chấp trước. Bỏ sạch chấp trước rất khó, đấy thật sự là trí huệ mở mang, chẳng c̣n dùng cái tâm luân hồi nữa. Đó là thiểu số rất ít, quyết chẳng phải là đa số mọi người! Phải nên hằng thuận đa số, khiến cho họ do học đạo mà đạt được niềm hoan hỷ, [niềm hoan hỷ ấy] vượt trỗi sự chấp trước danh lợi quá nhiều. Điều này có nghĩa là phải giúp đỡ họ, khuyên dụ, hướng dẫn họ hiếu học!

          Người sống trong thế gian, quan trọng nhất là sống vui sướng, sống hạnh phúc, chuyện này mọi người đều chẳng bàn căi. Người nào vui sướng nhất? Người nào hạnh phúc nhất? Người thấu hiểu! Nói cách khác, phải khuyên lơn, hướng dẫn họ trong đời này làm một người thông hiểu, đừng nên làm kẻ hồ đồ. Kẻ hồ đồ sẽ khổ sở, quư vị nhất định sẽ bị cảnh giới xoay chuyển. Hằng ngày, chính quư vị hăy suy ngẫm, sáu căn tiếp xúc cảnh giới sáu trần, phản ứng là mừng, giận, buồn, vui. Đối với nỗi khổ ấy, trong kinh Địa Tạng, đức Phật đă bảo: “Diêm Phù Đề chúng sanh, khởi tâm động niệm vô bất thị tội” (Chúng sanh Diêm Phù Đề khởi tâm động niệm không ǵ chẳng phải là tội). Kẻ chẳng học Phật, kẻ chẳng thật sự đạt được thọ dụng nơi Phật pháp, gần như đều là t́nh h́nh ấy. Nếu mong vượt thoát, Khổng Tử đă nói rất hay. Câu đầu tiên trong Luận Ngữ là “học nhi thời tập chi, bất diệc duyệt hồ? Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc lạc hồ? (Học rồi thường xuyên tập luyện, cũng chẳng vui sao? Có bạn bè từ phuơng xa đến, cũng chẳng vui sao?). Đấy là “dĩ pháp tự ngu, hoan ái bất xả” (dùng pháp để tự sướng vui, ưa thích chẳng bỏ). Đại chúng b́nh phàm đều có thể tiếp nhận điều này!

          “Pháp” là ǵ? “Pháp” là luân lư, pháp là đạo đức, pháp là nhân quả, pháp là tôn giáo. Nếu chúng ta có thể đặt vững phương hướng và mục tiêu cả đời nơi học tập luân lư, đạo đức, nhân quả, và tôn giáo; trong ấy có niềm vui thú, trong ấy có niềm vui thật sự. Cổ nhân nói: “Thư trung tự hữu hoàng kim ốc, thư trung tự hữu nhan như ngọc” (Trong sách vốn có nhà vàng, trong sách vốn có người mặt như ngọc). Người thế gian tham tài, tham sắc, tưởng tài sắc là thứ sung sướng nhất. Thánh nhân dùng chuyện đọc sách để tỷ dụ. Trong sách, đối với giáo huấn của thánh hiền có niềm vui thú vượt trỗi vàng ṛng, vượt trỗi sắc đẹp, vui sướng hơn những thứ đó. Tỷ dụ này có ư nghĩa như thế đó.

          Thời cổ, người đọc sách thường nói “Khổng Nhan chi lạc”, Khổng là Khổng Tử, Nhan là Nhan Hồi. Niềm vui của Khổng Tử và Nhan Hồi chính là “dĩ pháp tự ngu” (dùng pháp để tự vui sướng) đang nói ở nơi đây, niềm vui Khổng Nhan [là như thế đó]! Phu tử suốt đời sống thanh bần, chẳng phú quư, chẳng giàu có. Nhan Hồi sống cuộc đời càng nghèo khổ hơn nữa, có thể nói là cuộc sống túng quẫn, nhưng hết sức vui sướng. Phu tử cũng tán thán Nhan Hồi “cư lậu hạng, nhất đan thực, nhất biều ẩm” (sống trong ngơ nghèo hèn, một giỏ cơm, một bầu nước). Người khác sống cuộc đời như vậy, nói chung sẽ cảm thấy quá khổ sở, nhưng Nhan Hồi “bất cải kỳ lạc” (chẳng thay đổi niềm vui ấy). Bất luận khi nào, bất luận nơi chốn nào, quư vị thấy Nhan Hồi đều rạng rỡ tươi cười, hết sức sung sướng. Niềm vui của Ngài do đâu mà có? Niềm vui do học hành mà ra! Học ǵ vậy? Chẳng ngoài bốn khoa mục, luân lư, đạo đức, nhân quả, tôn giáo; trong ấy có chân lạc, trong ấy có đại lạc! Các đồng học học Phật trong hiện thời có đạt được những điều này hay không? Chẳng đạt được, mà cũng chẳng thể nói “hoàn toàn chẳng có ai đạt được”. Có người chứ, [nhưng là] thiểu số, chẳng phải là đa số. V́ sao thiểu số ấy đạt được? Chúng ta phỏng theo một câu nói của lăo cư sĩ Hạ Liên Cư, “chân học”, [nghĩa là] người thật sự học th́ sẽ đạt được. Nói cách khác, quư vị chẳng đạt được th́ không phải là kinh giáo có vấn đề, mà là do quư vị chẳng nghiêm túc học tập; v́ thế, quư vị chẳng đạt được. Càng nghiêm túc, sẽ đạt được càng nhiều! Chẳng nói ǵ khác, đối với kinh Hoa Nghiêm, nếu chúng ta nghiêm túc học tập, quư vị nói xem, trong ấy có nhiều niềm vui sướng lắm! Pháp thế gian c̣n có ǵ vui sướng hơn điều này ư? Chẳng có!

          V́ thế, cổ nhân đă nói một câu chẳng sai: “Thế vị na hữu pháp vị nùng” (Pháp thế gian há có ư vị nồng đượm như Phật pháp). Niềm vui thú nơi pháp thế gian chắc chắn chẳng sánh bằng pháp vị, vấn đề là quư vị có nếm được hay không? Đă nếm rồi, chắc chắn là có muốn bỏ cũng chẳng thể được, quư vị chắc chắn chẳng thể bỏ đi v́ quư vị đă thật sự nếm trải. Nay quư vị chưa từng nếm; trước kia, thầy chúng tôi đă tỷ dụ, thường bảo chúng tôi. Ngài nói cũng rất hài hước: “Các anh học Phật [theo kiểu] nuốt trộng quả táo”. Hễ ăn là nuốt xuống liền, cắn một miếng bèn nuốt chửng, chẳng nếm được hương vị! Đúng vậy đấy! Phải như thế nào th́ mới nếm được hương vị? Vậy th́ trước hết quư vị phải nghĩ v́ sao chúng ta chẳng thể nếm pháp vị? Trong ấy có chướng ngại, chướng ngại chính là mười sáu chữ như tôi thường nói. Mười sáu chữ ấy là chướng ngại. Hễ có những thứ ấy, sẽ chẳng nếm được pháp vị. Nói cách khác, ắt cần phải buông xuống mười sáu chữ ấy, pháp vị sẽ hiện tiền. Mười sáu chữ chính là “tự tư tự lợi, tiếng tăm, lợi dưỡng, ngũ dục, lục trần, tham, sân, si, mạn”, có ai là chẳng có? Hết thảy chúng sanh thảy đều có. Quư vị phải biết những thứ ấy là chướng ngại; không chỉ là chướng ngại Phật pháp, mà c̣n chướng ngại thánh học thế gian! Chỉ cần quư vị có mười sáu chữ ấy, quư vị học Nho, cũng chẳng đạt được niềm vui của Khổng Tử và Nhan Hồi. [Niềm vui của] Khổng Tử và Nhan Hồi là pháp thế gian, quư vị chẳng đạt được niềm vui nơi pháp thế gian, làm sao quư vị có thể đạt được niềm vui trong pháp xuất thế gian cho được?

          Do vậy, học Phật th́ đầu tiên là phải lập chí. Đời người khổ sở, ngắn ngủi, thời gian chẳng dài, một trăm năm đúng là khảy ngón tay một cái đă qua! Lần này, tôi được cục Tôn Giáo Quốc Gia mời mọc, tham dự luận đàn Phật giáo thế giới tại Hàng Châu. Sau khi hội nghị kết thúc, tôi đến Nam Kinh ở một tối, để làm ǵ? Mời các bạn học cũ cùng lớp chúng tôi họp mặt, c̣n lại mười người, cùng lớp, dường như là các bạn học cùng lớp năm thứ ba bậc Sơ Trung[2], đều từ bảy mươi mấy tuổi trở lên cả rồi! V́ thế, gặp nhau, trước kia toàn là trẻ con, nay đă sáu mươi năm chẳng gặp mặt, già khọm cả rồi, hết sức hoan hỷ. Mười người chúng tôi tụ tập một chỗ, tôi chẳng ngờ c̣n đến mười người. Ngoài ra, c̣n có mấy người ở ngoại quốc, do thời gian quá gấp rút nên chẳng đến được. Các bạn học cùng lớp hiện thời chẳng hơn hai mươi người, c̣n có mười mấy người, hoàn toàn là kể lể chuyện cũ.

          Từ Nam Kinh, tôi trở về quê nhà là Lư Giang để xem cô Dương dạy học, cô ta dạy rất có thành tựu. Chúng tôi thấy vậy, hết sức hoan hỷ. Từ An Huy đến Bắc Kinh, ở Bắc Kinh cũng là gặp một số bạn bè xưa. Sau đấy mới có các vị bạn cũ đề nghị đến viếng Lệ Giang ở Vân Nam. Trước kia đă nghe nói về chỗ ấy, chưa từng đến, thừa dịp này đến thăm nơi đó, được khải phát rất nhiều. Đến đó, thấy cổ thành, cổ thành đă hơn một ngàn năm hiện thời vẫn ǵn giữ nguyên vẹn dáng dấp cũ, tôi rất cảm động. Nhân dân nơi ấy thuần phác, nay đă biến thành đô thị quốc tế! Biến thành đô thị quốc tế, đương nhiên sẽ đem lại ô nhiễm. Hiện thời ô nhiễm vẫn chưa coi là nghiêm trọng, nếu cứ tiếp tục như vậy, chẳng biết ngăn ngừa th́ rất đáng tiếc!

          Người giới thiệu vùng đất này với ngoại quốc là một người Mỹ, ông Lạc Khắc (Joseph F. C. Rock)[3]. Ông ta sống hai mươi bảy năm tại đó, không ngừng báo cáo, tuyên truyền nơi này. Đối với tinh thần của ông Lạc Khắc, ông ta đúng là đă suốt đời thâm nhập một môn! Tôi đă đến thăm căn nhà ông ta ở, người ấy rất tuyệt diệu, cũng là một người thật sự tu đạo, suốt đời chẳng kết hôn, phát hiện văn hóa cổ Trung Hoa được bảo tồn ở nơi ấy, những thứ đă thất truyền từ đời Đường, Tống đều c̣n được bảo tồn ở nơi ấy, hết sức khó có! Cổ nhạc từ hai ngàn năm trước là Phạm âm, từ Ấn Độ truyền sang Trung Hoa, đại khái là hiện thời ở ngoại quốc chẳng có, nội địa Trung Hoa cũng chưa nghe được! Họ diễn tấu một khúc Thâu Kinh Kệ, Phạm âm đấy! Chúng tôi cũng có mua mấy đĩa DVD đem về. Ngày mai sẽ mở ở đây cho đại chúng nghe, Phạm âm Ấn Độ từ hai ngàn năm trước! Điều khó có là người ngoại quốc ấy nhận biết nền văn minh cổ đại. Không chỉ là nhận biết, mà c̣n yêu mến nồng nhiệt, trông thấy nhiều người đông đảo ngần ấy có thể bảo tồn [nền văn hóa cổ]; v́ thế, ông ta ở nơi ấy suốt hai mươi bảy năm, khảo sát, sưu tập các tài liệu, viết thành một bản báo cáo. Tôi cũng đem về một bản. Bản báo cáo ấy nguyên văn bằng tiếng Anh, dùng tiếng Anh để viết, bản tôi mang về chính là bản dịch tiếng Hán.

          Chúng tôi rất cảm động trước tinh thần của ông ta. Đấy là một người ngoại quốc, bản thân chúng ta nếu chẳng biết khéo bảo tồn văn hóa truyền thống của chính ḿnh, sẽ chẳng thể sánh bằng ông ta! Nếu tổ tiên c̣n sống, sẽ đối đăi với vị này như thế nào? Ông ta là ân nhân truyền thừa văn hóa của chúng ta! Ông ta nhắc nhở: Con cháu Viêm Hoàng đă sơ sót những thứ của chính ḿnh. Không chỉ là chẳng thể truyền thừa, ngay cả năng lực nhận biết cũng chẳng có, chẳng bằng một người ngoại quốc. Chúng tôi thấy vậy hết sức cảm động. Ở đấy, đất rộng người thưa, mặt bên kia của núi Ngọc Long[4] là Tây Tạng, là chỗ đọc sách và tu hành hết sức lư tưởng, hết sức khó có! V́ thế, do tham gia hội nghị lần này, chúng tôi thuận tiện đến thăm vùng đất đó, đă bị cảm động sâu xa!

          V́ sao ông ta có thể ở nơi đó nhiều năm như vậy? Hai mươi bảy năm chẳng phải là một thời gian ngắn ngủi! Chẳng có ǵ khác, “dĩ pháp tự ngu, hoan ái bất xả” (dùng pháp để tự vui thỏa, vui thích chẳng bỏ). Ông ta thật sự nhận biết văn hóa truyền thống của Trung Hoa từ xưa tới nay, thật sự nhận biết, thật sự yêu chuộng. Ở nơi ấy, [ông ta] cổ vũ, khích lệ người địa phương, tôn kính người địa phương, họ bảo tồn tốt đẹp dường ấy, tuyên dương khắp cả thế giới. Nơi ấy được gọi là Hương Cách Lư Lạp (Shangri-la)[5]. Phát hiện trên thế giới nghiễm nhiên c̣n có một nơi tốt đẹp dường ấy, giới thiệu người từ khá nhiều quốc gia đến Lệ Giang du ngoạn, viếng cảnh, khảo sát, nh́n xem nền văn minh cổ Trung Hoa, xem phong tục, tập quán và cuộc sống hằng ngày của cư dân địa phương thuần phác, hài ḥa như vậy. Xă hội hài ḥa, thế giới hài ḥa được thực hiện tại nơi đó. V́ thế, tôi cũng giới thiệu chuyện này với các đồng tu, trong tương lai, nếu có thời gian, hăy nên đến thăm nơi đó.

          Đấy chính là đối với kẻ sơ học b́nh phàm, phải giúp họ chuyển đổi cảnh giới. Chư vị phải biết buông xuống chấp trước; thật sự không chấp trước, sẽ vượt thoát lục đạo. Vậy th́ quư vị phải hiểu, hễ c̣n có ư niệm chấp trước, đó gọi là tâm luân hồi. Cái tâm là tâm luân hồi, tư tưởng, kiến giải, ngôn ngữ và tạo tác của quư vị sẽ là nghiệp luân hồi, làm sao quư vị có thể thoát khỏi luân hồi cho được? Trong nghiệp luân hồi có thiện và ác. Thiện nghiệp cảm ba thiện đạo, ác nghiệp cảm ba ác đạo. Nói chung, chẳng thoát khỏi lục đạo luân hồi, các đồng tu học Phật chúng ta chớ nên không biết. Nhất định phải buông xuống chấp trước, nhưng tập khí chấp trước không đơn giản như thế đâu nhé. Đă chẳng chấp trước rồi, [nhưng đôi khi]  cái bất tri bất giác trồi ra chính là tập khí, chẳng dễ dàng!

          Trong Phật môn, trong giáo pháp Đại Thừa, đức Phật từ bi, từ bi đến cùng cực, Ngài đă v́ chúng ta truyền trao pháp môn đới nghiệp văng sanh. Đới nghiệp văng sanh là nói tới chấp trước. Quư vị đừng nên chấp trước những thứ ấy, mà hăy chấp trước A Di Đà Phật, chấp trước kinh Vô Lượng Thọ. Nếu quư vị chấp trước những pháp môn kinh giáo khác, sẽ không được, chẳng thể văng sanh! Nhưng quư vị chấp trước A Di Đà Phật, chấp trước kinh Vô Lượng Thọ, sẽ có thể sanh vào thế giới Cực Lạc, điều này chẳng thể nghĩ bàn. Sanh về thế giới Cực Lạc, sẽ vượt thoát lục đạo luân hồi. Không chỉ là vượt thoát lục đạo luân hồi, mà c̣n vượt thoát mười pháp giới, vượt thoát thế giới Sa Bà, văng sanh thế giới Cực Lạc. Sanh về thế giới Cực Lạc, phẩm vị chẳng cao, [sanh trong] cơi Phàm Thánh Đồng Cư, v́ sao? V́ quư vị chẳng buông xuống chấp trước. Đối với chấp trước, ngay cả tập khí chấp trước cũng buông xuống, sẽ sanh vào cơi Phương Tiện Hữu Dư, chẳng phải là cơi Phàm Thánh Đồng Cư. [Người sanh vào] cơi Phàm Thánh Đồng Cư chẳng buông xuống chấp trước. Chư vị phải hiểu, thế giới Cực Lạc thù thắng khôn sánh là do cơi Phàm Thánh Đồng Cư, phải biết điều này! Cơi Phàm Thánh Đồng Cư có thể tiếp dẫn chúng sanh chấp trước trong hết thảy các cơi Phật khắp pháp giới hư không giới, tuyệt diệu thay! Nay chúng ta dựa vào điều ǵ để văng sanh? Chính là dựa vào điều ấy. Chấp trước kiên cố, dựa chắc một câu A Di Đà Phật, một bộ kinh Vô Lượng Thọ, hoặc một bộ kinh A Di Đà, đều được!

          Gần đây, rất nhiều đồng học hỏi tôi, v́ họ xem Sơn Tây Tiểu Viện, [thấy trong ấy] hơn bốn mươi người thảy đều niệm kinh Địa Tạng, niệm “Nam-mô Địa Tạng Vương Bồ Tát” mà lành bệnh! Do vậy, các vị đồng học hỏi tôi: “Đấy có phải là phá hoại pháp môn Tịnh Độ hay không? Họ không niệm kinh Vô Lượng Thọ mà niệm kinh Địa Tạng, chẳng niệm A Di Đà Phật mà niệm Địa Tạng Vương Bồ Tát, làm như thế nào?” Kinh Vô Lượng Thọ đă nói rất rơ ràng, họ có thể văng sanh hay không? Họ hồi hướng Tây Phương Cực Lạc thế giới cầu sanh Tịnh Độ, chắc chắn được văng sanh. Pháp môn Tịnh Độ quá to! Quư vị thấy trong phần Tam Bối Văng Sanh [của kinh Vô Lượng Thọ], phẩm kinh văn này có tất cả bốn đoạn, ba đoạn trước nói về thượng phẩm văng sanh, trung phẩm văng sanh, [hạ phẩm văng sanh], tức thượng bối, trung bối, và hạ bối. Đấy là ba đoạn trước, đoạn cuối cùng được pháp sư Từ Châu phán định là Nhất Tâm Tam Bối. Kinh văn đă nói rất rơ ràng, rất minh bạch. “Tu học Đại Thừa giả” (Người tu học Đại Thừa). Nói cách khác, chỉ cần là người học Đại Thừa, chỉ cần là học kinh Đại Thừa, niệm Phật, Bồ Tát trong giáo pháp Đại Thừa, sẽ đều được, sẽ đều có thể văng sanh. Đấy là chỗ thù thắng khôn sánh của pháp môn Tịnh Tông.

          Bất luận niệm pháp môn nào, tu Thiền cũng thế, học Giáo cũng thế, học Mật cũng thế, đó là ǵ? Công phu của quư vị, chỉ cần có công phu chân thật, ta hồi hướng, đem sự tu học của ta hồi hướng Tây Phương Cực Lạc thế giới, đến khi lâm chung, A Di Đà Phật thảy đều đến tiếp dẫn, phải nhớ điều này! Khi ta văng sanh, đến tiếp dẫn chúng ta chẳng phải là A Di Đà Phật, mà là Địa Tạng Vương Bồ Tát, ta có đi hay không? Không đi! Nhất định là phải thấy A Di Đà Phật ta mới đi; đấy là đúng, then chốt ở chỗ này. Địa Tạng Vương Bồ Tát tiếp dẫn, giới thiệu ta, đến cuối cùng, vị tới tiếp dẫn ta văng sanh là A Di Đà Phật, là Tây Phương Tam Thánh. Điểm này chẳng sai tí nào, bộ kinh ấy đă dạy rành rẽ, minh bạch.

          V́ thế, bất luận chúng ta tu học pháp môn nào, chẳng có pháp môn nào không hay, nương theo bất cứ kinh điển nào cũng đều như nhau! Kinh Kim Cang dạy rất hay: “Pháp môn b́nh đẳng, chẳng có cao thấp”. V́ thế, chớ nên do dự, chớ nên hoài nghi! Nay chúng ta nghiệp chướng quá nặng. Kinh Vô Lượng Thọ dạy chúng ta, chúng ta gặp tai nạn, gặp khó khăn, quư vị thấy kinh chẳng dạy chúng ta niệm A Di Đà Phật, mà dạy chúng ta niệm Quán Thế Âm Bồ Tát, cảm ứng chẳng thể nghĩ bàn! Hiện thời, nghiệp chướng của chúng ta hết sức nặng nề, nương cậy Địa Tạng Vương Bồ Tát để tiêu nghiệp chướng. Sau khi nghiệp chướng đă tiêu, công phu mới có thể đắc lực. V́ sao? Thân thể khỏe mạnh, ngạn ngữ cũng thường nói: “Thân an tắc đạo long” (Thân an ổn, đạo sẽ hưng thịnh). Thân thể bất an chắc chắn sẽ sanh chướng ngại đối với việc học đạo. Lại có câu nói: “Pháp luân vị chuyển, thực luân tiên” (Pháp luân chưa chuyển, đă phải lo cái ăn trước). Từ những chỗ này, quư vị chú tâm lănh hội, từ vô thỉ kiếp đến nay và đời này đă tạo tội nghiệp nặng lắm!

          V́ thế, năm xưa, khi tôi mới giảng kinh, đă nói rất rơ với mọi người, học Phật th́ học từ chỗ nào? Trước hết là từ Địa Tạng. Một đạo tràng mới th́ nhất định là giảng kinh Địa Tạng trước, đấy là bộ kinh được giảng đầu tiên, [tức là] lập một đạo tràng mới th́ bộ kinh đầu tiên [được giảng] nhất định là kinh Địa Tạng. V́ sao? Quư vị có nền tảng để có thể kiến lập Phật pháp. “Địa” () là tâm địa, tâm là Bồ Đề tâm, Đại Thừa. Bồ Đề tâm là ǵ? Chân thành, thanh tịnh, b́nh đẳng, chánh giác, từ bi. Như thế nào th́ Bồ Đề tâm sẽ thật sự phát xuất? Ắt cần phải nương vào Tịnh Nghiệp Tam Phước, phải nương vào Thập Thiện Nghiệp Đạo, phải nương vào Đệ Tử Quy. Chẳng có Đệ Tử Quy, sẽ chẳng có Thập Thiện Nghiệp Đạo, sẽ chẳng có Tam Quy, Ngũ Giới, sẽ chẳng có Sa Di Luật Nghi (đây là nói người xuất gia chẳng có Sa Di Luật Nghi), sẽ chẳng vào được cửa! Kinh Địa Tạng có trọn đủ những nội dung ấy. V́ thế, từ bộ kinh ấy, dùng cái tâm chân thành để tu, sẽ có thể tiêu nghiệp chướng. Sau khi tiêu trừ nghiệp chướng, nhất định phải nắm chắc mấy môn công khóa ấy. Sau đấy, bất luận tu học pháp môn nào, hồi hướng công đức sanh về thế giới Cực Lạc, chẳng có lẽ nào không văng sanh! Có lẽ cũng sẽ có người hỏi: “Từng thấy có những người chẳng tu học các pháp môn này, vẫn nghiễm nhiên thật sự văng sanh, có thụy tướng rất tốt, đấy là nguyên nhân ǵ?” Đời trước, kiếp trước, trong đời quá khứ đă tích lũy thiện căn. Tuy đời này tạo tác rất nhiều tội nghiệp, gặp thiện duyên, thiện căn túc thế hiện tiền, vậy th́ được, quyết chẳng phải là ngẫu nhiên. Chúng ta hiểu đạo lư này, biết nghiệp nhân quả báo; nếu không, sẽ nói chẳng suông được! V́ thế, chỉ cần có tín tâm kiên định, có nguyện vọng khẩn thiết.

          V́ thế, ngoài sáu đĩa DVD Sơn Tây Tiểu Viện, c̣n có đĩa V́ Sao Chẳng Thể Ăn Chúng Nó, phải lưu thông với một số lượng lớn, ḥng đánh thức đại chúng mau chóng giác ngộ. Bản thân chúng ta thường xem [bộ đĩa DVD ấy] ḥng cảnh giác chính ḿnh, dẫn đầu, khiến cho kẻ mới học sanh khởi tín tâm. Chúng ta rất nghiêm túc học tập, làm ảnh hưởng chúng cho kẻ mới học, công đức ấy vô lượng, tự lợi, lợi người! V́ thế, phải coi nó như một môn công khóa để học tập, lại c̣n là công khóa ắt phải tu, công khóa chủ yếu. Liễu Phàm Tứ Huấn, giáo dục nhân quả thuộc cùng một loại với những thứ này, đặc biệt quan trọng! Ấn Quang đại sư suốt đời đề xướng, vào thời đại của Ngài, sáu mươi năm trước, Liễu Phàm Tứ Huấn, Cảm Ứng Thiên Vựng Biên, An Sĩ Toàn Thư, hay lắm! Tôi thấy mười mấy đĩa DVD ấy c̣n hay hơn ba bộ sách do tổ Ấn Quang đề xướng, hết sức khế hợp căn cơ của người hiện thời, hiệu quả chắc chắn vượt xa ba quyển sách do tổ Ấn Quang đề xướng, quyết định vượt trỗi! Dùng phương thức truyền bá bằng phương tiện truyền thông truyền h́nh để hoằng truyền, xác thực là có công đức chẳng thể nghĩ bàn! Nếu lại có thể ghép vào sáu loại văn tự do Liên Hiệp Quốc đề xướng để đánh phụ đề (caption) phía dưới ḥng lưu thông trên khắp thế giới, cứu văn kiếp vận. Trừ phương pháp này ra, c̣n có phương pháp ǵ khác? Thật sự là chúng ta nghĩ chẳng ra!

          Giáo học Đại Thừa chẳng dễ dàng như vậy. Giáo học Nho, Thích, Đạo và giáo học của các tôn giáo khác, nói theo phía người hiện thời, sẽ là chẳng phù hợp! V́ thế, tổ sư đă vạch ra một phương hướng, “nhân quả”. Trong lúc tai nạn bức thiết nghiêm trọng sắp xảy đến, giáo dục nhân quả sẽ hữu hiệu. V́ thế, nay chúng ta phải coi thứ này như trọng điểm. Người ấy có cảm ứng, muốn quay đầu, sẽ dạy kẻ đó luân lư, đạo đức, tôn giáo, v́ sao? Người ấy có thể tiếp nhận. Chẳng tin tưởng nhân quả, quư vị nói luân lư, đạo đức với kẻ đó, kẻ ấy cũng chẳng tin tưởng, chẳng thể tiếp nhận. Do vậy, chúng ta phải coi thứ này như công khóa bậc nhất, công khóa bắt buộc phải tu, hăy nghiêm túc khéo học tập. Hăy xem người hiện thời đối với những động vật, bất luận là những con thú được nuôi nấng trong nhà, hoặc dă thú săn bắn được, thủ đoạn quá tàn khốc, xem nhiều lần [bộ đĩa ấy], sẽ khiến cho lương tâm của quư vị dẫn phát, sẽ thấy chẳng nhẫn tâm [giết hại như vậy]! Sau đấy tôn giáo mới nói với quư vị, oan oan tương báo, chẳng hết, chẳng xong! Trên cả thế giới, [những con vật] chạy trên đất, bay trên không, bơi trong nước, hết thảy những loài chúng sanh ấy hằng ngày bị bắt giết, nếu quư vị thấy hiện tượng này, sẽ cảm thấy quá tàn nhẫn, quá đáng sợ. Quư vị tin tưởng nhân quả, tin tưởng những chúng sanh ấy đều có thần thức, tuyệt đối chúng chẳng phải là cam tâm t́nh nguyện cúng dường quư vị. Nói cách khác, mối cừu hận ấy có trả được hay không? Oán khí ghê gớm lắm; nếu quư vị quan sát cẩn thật, sẽ có thể nh́n ra!

          Hiện thời, chúng ta thường đi xa, ngồi máy bay ở trên mây, từ trên nh́n xuống toàn là khói sương, đấy là ǵ vậy? Oán khí! Rất ít khi từ phía trên mà có thể thấy rơ ràng phía dưới, cảnh giới ấy quá ít. Chỉ cần bay lên không trung của lục địa, sẽ thấy khói sương. Nay chúng ta nói là “không khí ô nhiễm”, ô nhiễm nghiêm trọng. Tôi thường nói sự ô nhiễm ấy chính là oán khí của hết thảy chúng sanh tử nạn, chẳng phải là chuyện tốt đẹp. Chúng ta có cái tâm cảnh giác cao độ, làm thế nào để có thể giúp đỡ các oán thân trái chủ hóa giải oán kết, mà phương pháp hóa giải hữu hiệu nhất chính là giảng kinh, tụng kinh, niệm Phật, hồi hướng. Có phải là thật sự có hiệu quả hay không? Có hiệu quả, chắc chắn là có hiệu quả.

          Trong quá khứ, qua các buổi giảng, tôi cũng đưa ra rất nhiều trường hợp cụ thể. Nghiệp lực của chúng sanh giống như gió to, sóng lớn. Chúng ta thật sự y giáo phụng hành, tâm chúng ta sẽ b́nh lặng. Sóng trong sự b́nh lặng ấy đụng chạm vào sóng bất b́nh, đương nhiên là chúng ta vẫn theo gió đuổi sóng, nhưng cơn sóng ấy, [tuy là] sóng to, [so với sóng khi bất b́nh], nó sẽ nhỏ hơn, ôn ḥa hơn! Lư giống nhau, nhưng v́ mong mỏi nhiều người sẽ thật sự giác ngộ, nhiều người tâm địa sẽ thật sự thanh tịnh, b́nh đẳng, từ bi mà chúng ta dùng cái tâm chân thành, nguyện tâm chân thành để mong cầu hóa giải xung đột, mong cầu thế giới ḥa b́nh. Ư niệm ấy chính là hồi hướng, ư niệm ấy chớ nên gián đoạn giữa chừng, chớ nên tạm bỏ, phải là niệm nào cũng đều chẳng gián đoạn, nó sẽ sanh ra hiệu quả. Chúng ta chẳng mong được người khác ca ngợi, v́ sao? Chúng ta đă từ bỏ tiếng tăm, lợi dưỡng, làm việc chúng ta đáng nên làm. Chuyện đáng nên làm là cứu khổ cứu nạn, đại từ đại bi cứu khổ cứu nạn. V́ thế, niệm kinh Địa Tạng, Địa Tạng Bồ Tát là ai? Là chính ḿnh. Quán Thế Âm Bồ Tát là ai? Là chính ḿnh. Dùng ḷng hiếu kính của Địa Tạng, dùng tâm từ bi của Quán Âm, niệm nào cũng đều chẳng bỏ chúng sanh, niệm nào cũng đều cầu nguyện an định, ḥa b́nh, niệm nào cũng đều mong cầu hóa giải xung đột. Hóa giải xung đột nhất định phải thực hiện từ bản thân chính ḿnh, ta chẳng c̣n xung đột với bất cứ ai, với bất cứ chuyện ǵ, với bất cứ chúng sanh nào, làm từ chỗ này th́ sẽ có hiệu quả. Nếu chẳng làm từ chính ḿnh, chỉ là “miệng có, tâm không”, sẽ chẳng có hiệu quả. Tâm và miệng tương ứng, sẽ sanh ra hiệu quả. A, hôm nay đă hết thời gian rồi, chúng tôi nói tới chỗ này.

 

Tập 1542

 

          Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi xuống. Xin xem phẩm Tịnh Hạnh thứ mười một, tiểu đoạn thứ ba trong đoạn lớn thứ sáu của phần kệ tụng, tức phần Sở Ngộ Nhân Vật (所遇人物, những nhân vật sẽ gặp gỡ), xem từ bài kệ thứ tư.

 

          (Kinh) Kiến vô nhạo trước, đương nguyện chúng sanh, hữu vi sự trung, tâm vô sở nhạo.

          ()見無樂著。當願眾生。有為事中。心無所樂。

          (Kinh: Thấy chẳng ưa chấp, nguyện cho chúng sanh, trong chuyện hữu vi, tâm chẳng ưa chuộng).

 

          Bài kệ này nói về chuyện trên đường thấy người chẳng chấp trước, hoàn toàn tương phản với bài kệ thứ ba trong phần trước. Bài kệ trước là người có chấp trước, ôm ḷng chấp trước. Gặp người chẳng chấp trước, sẽ dẫn phát đại nguyện của Bồ Tát, “hữu vi sự trung, tâm vô sở nhạo” (trong chuyện hữu vi, tâm chẳng ưa chuộng). “Nhạo” () là yêu thích. Chuyện hữu vi quá ưnhiều, chúng ta thường nói là “thế gian sự” (sự việc trong thế gian). Thế gian sự là hữu vi, tương phản với vô vi được nói trong Phật pháp. Hữu vi là có tạo tác, có khởi đầu và kết thúc, có sanh diệt. Chư vị hăy ngẫm xem, chúng ta suốt ngày từ sáng đến tối gặp gỡ hết thảy các sự, cho đến công việc mà bản thân chúng ta đang làm, chẳng có ǵ không phải là hữu vi. Hữu vi bao gồm cuộc sống và các nghề nghiệp của chúng ta, có thể tránh khỏi những chuyện này hay không? Chẳng thể tránh được! Nói cách khác, người sanh vào thế giới này là hữu vi. Nếu là vô vi, người ấy sẽ chẳng sanh vào thế gian này, sẽ chẳng sanh vào lục đạo; lục đạo là hữu vi. Lại thưa cùng chư vị, mười pháp giới cũng là hữu vi. Trong lục đạo có sự hữu vi, chúng sanh có ḷng chấp trước, mà bốn thánh pháp giới cũng là “trong sự hữu vi, tâm chẳng ưa chuộng”, cao minh hơn bọn phàm phu chúng ta quá nhiều. Chư Phật, Bồ Tát ứng hóa trên thế gian tương ứng với bài kệ này, chúng ta phải hiểu rơ, phải học tập điều này!

          Nói cách khác, đối với chuyện hữu vi, quư vị đă ở trong lục đạo, trong mười pháp giới, trong ấy có hai hạng người, một loại chính là bọn chúng ta [tức là những kẻ] chẳng đoạn tập khí phiền năo. Chúng ta đến thế gian này để làm ǵ? Chỉ có đức Phật nói rất hay, đông đảo chúng sanh sanh vào thế gian này để làm ǵ? Đức Phật chỉ dùng một câu để giải đáp: “Chúng sanh thù nghiệp” (Chúng sanh đền trả nghiệp). Nghiệp nhân đă tạo trong đời quá khứ gặp duyên, nhân duyên tụ hội, quả báo hiện tiền. Những ǵ quư vị đă làm trong quá khứ là cái nhân lành, gặp gỡ thiện duyên, quư vị sẽ đến hưởng vui, chúng ta nói thông tục là quư vị đến “hưởng phước”. Nếu trong đời quá khứ tạo tác bất thiện, nay lại gặp duyên bất thiện, chúng ta sẽ hứng chịu khổ nạn, quư vị đến chịu khổ. Nói chung, chẳng ngoài hai loại lớn ấy, một đằng là hưởng phước, đằng kia là chịu khổ, chịu tội. Hết thảy chúng sanh, đặc biệt rơ ràng là hữu t́nh chúng sanh, nay chúng ta nói là động vật, hết sức rơ rệt. Loại người kia là Phật, Bồ Tát, các Ngài vào trong mười pháp giới, do ứng hóa mà đến, chẳng do nghiệp lực, chúng sanh có cảm, “cảm”“có cầu”, các Ngài bèn ứng đến. Các Ngài đến thế gian này để làm ǵ? Đến giúp đỡ chúng sanh ĺa khổ được vui, đến làm chuyện này. Đó gọi là “đến để cứu khổ cứu nạn, [đến giúp cho chúng sanh] ĺa khổ được vui”. Chẳng phải là hai hạng người ấy, sẽ chẳng thể ở trong mười pháp giới!

          Phật, Bồ Tát ứng hóa trên thế gian có phải là có làm, có tạo hay không? Có chứ. Quư vị thấy Thích Ca Mâu Ni Phật đă thị hiện tốt nhất. Ngài thị hiện tám tướng thành đạo, cũng thị hiện đến đầu thai, nói theo h́nh tướng, sẽ chẳng khác ǵ lũ b́nh phàm chúng ta theo nghiệp báo đến thọ sanh, cũng là từ bé dần dần trưởng thành. Chỗ bất đồng, phàm là kẻ do nghiệp báo đến đầu thai sẽ mê hoặc, điên đảo, mê chứ chẳng giác, chuyện trong đời quá khứ chẳng biết chút ǵ! Phật, Bồ Tát, A La Hán ứng hóa trong thế gian, các Ngài biết rành mạch, rơ ràng, chẳng mê hoặc tí nào. Không chỉ là hiểu rơ chuyện trong quá khứ, mà đời đời kiếp kiếp trong đời quá khứ, cho đến đời đời kiếp kiếp trong thời vị lai, các Ngài thảy đều biết rơ ràng, chẳng có ǵ không hiểu rành rẽ. Các Ngài ở chung với chúng ta, chúng ta sẽ cảm thấy các Ngài chẳng khác ǵ chúng ta! Đó là sắm vai hồ đồ, hiện thời chúng ta thường nói là “công năng đặc dị”. Công năng đặc dị của các Ngài cao siêu tột bậc, nhưng chẳng biểu hiện, v́ sao? Sau khi đă biểu hiện, sẽ chẳng thể dạy chúng sanh! Chúng sanh sẽ nói: “Quư vị là thần, là siêu nhân, chúng tôi làm sao có thể sánh bằng quư vị cho được?” V́ thế, các Ngài nhất định thị hiện hoàn toàn giống như chúng ta; sau đấy, chúng ta sẽ sanh trưởng tín tâm: “Các Ngài có thể làm được, ta cũng có thể làm được”. Ở đây, tôi đặc biệt thêm vào hai chữ “hiện tiền”, chúng ta đối diện với hiện tiền, chẳng phải là đối diện với quá khứ, mà cũng chẳng phải là đối diện vị lai! Đối diện với chúng sanh trong hiện tiền. Nói cách khác, làm thế nào để giúp cho chúng sanh trong hiện tiền giác ngộ, đấy là Phật pháp; chúng ta chớ nên không biết điều này!

          Trong các buổi giảng, chúng tôi cũng đă nói rất nhiều lần, đặc biệt cảm thấy thế gian trong hiện thời chẳng phải là một vùng, mà là toàn thể thế giới, toàn thể nhân loại, hiện tại xác thực là đă gặp phải một vấn đề rất khó khăn, chẳng thể đột phá. Khó khăn ǵ vậy? Xung đột đối lập. Con người đối lập với nhau, cha con đối lập, vợ chồng đối lập, do đối lập mà phát sanh xung đột. Do vậy, quư vị thấy trong xă hội hiện tiền, tỷ lệ ly hôn cao ngần ấy. Vợ chồng bất ḥa, cha con bất ḥa, anh em bất ḥa, nẩy sanh thành gia đ́nh xă hội chẳng hài ḥa, nghiêm trọng đến mức độ nào? Nghiêm trọng đến mức gần như mỗi cá nhân sống trong thế gian này đều chẳng có cảm giác an toàn, quư vị nói chuyện này có đáng thương, đáng buồn lắm hay không? Ai nấy niệm nào cũng đều bảo vệ chính ḿnh như thế; “bảo vệ chính ḿnh”, nói cách khác là sẽ chẳng thể không xâm phạm người khác; cổ nhân gọi chuyện này là “tổn người, lợi ḿnh”. Ai nấy đều có ư niệm tổn người, lợi ḿnh, thế giới này c̣n có thể an toàn nữa hay chăng?

          Bồ Tát, nói cách khác là bậc giác ngộ. Chư vị phải biết, Bồ Tát có nghĩa là người giác ngộ. Đức Phật là bậc giác ngộ viên măn rốt ráo. Bậc giác ngộ sống cùng với đại chúng, đối diện hiện tiền, phải nên làm như thế nào? Phải nêu khuôn mẫu, nêu gương tốt cho chúng sanh điên đảo, mê hoặc, nhất định phải khiến cho chúng sanh cảm động, tự ḿnh đă giác ngộ, quay lại, người ấy được gọi là “đắc độ”. Xưa kia, bậc giác ngộ ở trong thế gian giáo hóa chúng sanh dễ dàng. V́ sao? Hết thảy chúng sanh mê c̣n cạn, chẳng quá sâu, giác ngộ dễ dàng. Hiện thời, chúng sanh trong xă hội này mê quá sâu, mê quá lâu, rất khó giác ngộ! Chúng ta biểu hiện, chẳng hạn như họ tham tài, chúng ta không tham tài, ở chung với họ, họ cảm nhận chúng ta là hạng người nào? Họ coi chúng ta là kẻ ngốc nghếch, v́ sao chẳng cần tiền? Họ chẳng thể lư giải, vĩnh viễn hoài nghi: “Chắc chắn là ngươi có ư đồ, có mục đích, thiên hạ há có kẻ chẳng tham tài?” Kinh Địa Tạng nói hạng người ấy cang cường nan hóa” (ương ngạnh khó thể giáo hóa), vậy th́ làm như thế nào? Sau một thời gian dài, họ sẽ được cảm hóa.

          Chúng ta biết, cổ thư Trung Hoa đă ghi chép chuyện này, Đại Thuấn có thể cảm hóa người nhà, cảm hóa láng giềng, cḥm xóm, dùng thời gian ba năm khiến cho mọi người giác ngộ, hiểu rơ: “Ông ta thật sự là một người tốt, khiến cho một nhà tốt đẹp theo, một thôn tốt đẹp theo, ba năm đấy nhé! Vua Thuấn cách hiện thời bốn ngàn năm trăm năm, bốn ngàn năm trăm năm trước đấy nhé! Trong bốn ngàn năm trăm năm ấy, ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng, nhất là đến thế kỷ hiện thời, cho đến cuối thế kỷ hai mươi, ô nhiễm tột bậc nghiêm trọng, nghiêm trọng đến mức gần như không có cách nào chịu đựng nổi. Hiện thời, quư vị muốn cảm hóa cho kẻ khác quay đầu, quyết chẳng phải là ba năm mà có thể làm được, ba mươi năm có thể khiến cho họ quay đầu th́ kể như rất lỗi lạc! V́ thế, quư vị chẳng có ḷng nhẫn nại, chẳng có cái tâm thường hằng, chẳng có phương tiện thiện xảo, vậy th́ chỉ có một con đường để đi, chính ḿnh niệm Phật cầu sanh Tịnh Độ, đừng quản người khác. Cách này có được hay không? Được chứ, lúc cuối cùng bất đắc dĩ th́ đi theo con đường này! Nếu có phương tiện mà quư vị đi theo con đường này, sẽ đánh mất ḷng từ bi, chẳng thể thấy xă hội này động loạn mà chẳng đoái hoài! Nếu chẳng có duyên phận ấy th́ có thể, [bởi lẽ], ta muốn làm, nhưng chẳng có trợ duyên, sẽ chẳng làm được; [phải xét xem chính ḿnh] có duyên phận này hay không? Hễ có duyên phận ấy th́ phải làm.

          Phật pháp dạy chúng ta một nguyên tắc cao nhất, “từ bi làm gốc, phương tiện làm cửa”. “Phương” () là phương pháp, “môn” () là đường lối, đường nẻo. Hăy chú trọng chữ Tiện (便), Tiện là ǵ? Phương pháp thích đáng nhất, phương pháp thích hợp nhất. Trong thế kỷ trước, lăo pháp sư Ấn Quang đề xướng Liễu Phàm Tứ Huấn, An Sĩ Toàn Thư, và Thái Thượng Cảm Ứng Thiên, ba thứ ấy là giáo dục nhân quả. Trong thời đại ấy, đối tượng [giáo hóa] của Ngài là phần tử tri thức; thuở ấy, phần tử tri thức có sức ảnh hưởng khá lớn đối với xă hội. V́ thế, tứ chúng đệ tử cúng dường lăo nhân gia, Ngài dùng toàn bộ [tiền cúng dường] để lưu thông ba thứ ấy. Ba thứ ấy chẳng phải là kinh Phật, v́ sao? Thiện xảo phương tiện, là đại sự nghiệp để cứu văn kiếp nạn của thế giới. Ba mươi năm trước, tôi biết chuyện này, lần đầu tiên tôi đến Hương Cảng giảng kinh đă phát hiện, tôi đối với cách nh́n và việc làm của tổ sư bội phục năm vóc sát đất. Do vậy, hiện thời, nhân duyên này chín muồi, ba loại sách ấy có thể sanh ra nhiều hiệu quả to cỡ nào? Rất khó khăn, v́ ba loại sách ấy đều viết bằng loại văn chương Văn Ngôn, hiện thời, dẫu in với số lượng lớn để lưu thông, [đại chúng] có xem cũng không hiểu! Hiện tại th́ có phương tiện của hiện đại, v́ sao? Người hiện thời chẳng ĺa khỏi TV; do vậy, chúng tôi biên soạn ba loại sách ấy thành phim truyền h́nh nhiều tập để hoằng dương. Đấy là [Phật] pháp chẳng có pháp nhất định, như thế th́ sẽ có thể nẩy sanh hiệu quả đối với người hiện thời!

          Nhưng gần đây nhất, chúng tôi lại phát hiện một loại tài liệu, so với ba thứ do tổ Ấn Quang đă dạy, ba thứ ấy là đối với thế kỷ trước, cũng là đối với người thuộc sáu bảy chục năm trước th́ có hiệu quả, sanh ra hiệu quả rất lớn. Từ sau năm 1970 trở đi, chúng ta có thể coi như là thời hiện đại. Người hiện thời đối với Hán học, hoặc chúng ta nói là Quốc văn, tức là sự tu dưỡng Quốc văn đă bị suy thoái trên một mức độ lớn! Các sinh viên tốt nghiệp đại học môn Trung văn, tŕnh độ tiếng Hán c̣n thua học tṛ tiểu học thời đầu Dân Quốc, chẳng sánh bằng! Quư vị biết tŕnh độ thua kém lớn dường ấy, cho nên hiện thời ắt phải dùng TV. Hiện đại th́ có tài liệu của người hiện thời, đă có người nghiêm túc nỗ lực thực hiện. Trần cư sĩ biên tập Sơn Tây Tiểu Viện, tiến sĩ Chung Mậu Sâm giảng giải cho mọi người những chuyện nhân quả luân hồi theo khoa học phương Tây. Đấy là hiện đại. Nói theo phía người hiện thời để luận định giá trị của những tác phẩm ấy, [sẽ thấy] chúng có hiệu quả bằng với Cảm Ứng Thiên, An Sĩ Toàn Thư và Liễu Phàm Tứ Huấn, chúng ta phải có sự nhận biết này. Để độ người hiện thời, chư vị nhất định phải hiểu điều này! Nếu không, chúng ta câu nệ quá khứ, vĩnh viễn chẳng biết tiến về trước một bước, quư vị sẽ chẳng thể độ người hiện thời!

          Làm thế nào để khiến cho người hiện thời giác ngộ? Ắt cần phải thật sự nêu ra [những bằng chứng] trọn đủ tinh thần khoa học, có đủ sức thuyết phục người hiện thời, tác phẩm như vậy th́ mới được. Đấy gọi là Phật pháp, là sự nghiệp của Bồ Tát. Nếu người ta có thể hồi tâm, thưa cùng chư vị, th́ mới có thể tiếp nhận giáo huấn của Phật, Bồ Tát, thánh hiền, họ sẽ quay đầu. Khi họ chẳng quay đầu, căn bản là chẳng thể tiếp nhận, quư vị đưa ra Phật pháp kiểu ǵ đi nữa, họ phủ định quư vị bằng hai chữ, đó là “mê tín”! Một trăm phần trăm bài xích, chẳng tiếp cận quư vị. V́ thế, nguyên tắc chỉ đạo của tổ Ấn Quang cao minh tột bậc, để giáo học người trên toàn thế giới trong hiện thời, loại giáo dục nào hữu hiệu nhất? Giáo dục nhân quả. Để giáo dục nhân quả, nhất định phải dùng tài liệu hiện đại. Bốn mươi người trong Sơn Tây Tiểu Viện là bốn mươi thí dụ chấn động vô số đại chúng; chỉ cần được tiếp xúc, họ sẽ thật sự động tâm, thật sự mong học theo. Đó là chuyện tốt đẹp. Chúng ta dùng khá nhiều kinh giáo, dùng Liễu Phàm Tứ Huấn đều chẳng độ được. Quư vị thấy những câu chuyện ấy, [sẽ bài bác] đó là chuyện trước kia; c̣n đây là hiện tại, những người ấy đều đang sống sờ sờ, đều c̣n hiện diện, bốn mươi người ấy đều c̣n sống nhăn, có sức thuyết phục thật to!

          Toàn thể những điều này đều là chuyện hữu vi, người giác ngộ sẽ như thế nào? Giác ngộ th́ chuyện hữu vi phải nghiêm túc thực hiện, phải làm tốt đẹp. Phàm là chuyện ǵ, quư vị cũng đều phải nghĩ tới nghiệp nhân quả báo, chẳng phải là chuyện ngẫu nhiên. Quan niệm cơ bản cũng là người giác ngộ có thể bỏ ḿnh v́ người để làm những chuyện tốt lành này, sức mạnh nào duy tŕ người ấy? Sức mạnh ấy chính là giác, người ấy giác ngộ ǵ vậy? Người ấy thật sự giác ngộ tánh con người vốn lành, nói theo Phật pháp sẽ là “hết thảy chúng sanh đều có Phật Tánh”, người ấy giác ngộ điều này. V́ sao con người bị biến thành xấu xa? Chẳng được giáo dục, chẳng có giáo dục của cổ thánh tiên hiền, chẳng có cơ duyên tiếp xúc. Giáo dục của cổ thánh tiên hiền là ǵ? Là luân lư, là đạo đức, là nhân quả, là tôn giáo. Tôn giáo là ǵ? Đối với người hiện thời, hễ ai đưa ra tôn giáo, sẽ đều bị chê là mê tín. Tôn giáo nói điều ǵ? Tôn giáo nói về chân tướng của vũ trụ và nhân sinh. Quư vị không biết, quư vị chẳng tiếp xúc, hễ nghe nhắc tới, những kẻ b́nh phàm bèn xằng bậy phán là mê tín! Chỉ cần quư vị tiếp xúc bèn hiểu rơ, trong kinh điển của tất cả hết thảy các tôn giáo là ǵ? Trong ấy nói rơ luân lư, đạo đức, nhân quả và chân tướng của vũ trụ và nhân sinh.

          V́ thế, người giác ngộ xác thực đă thật sự biểu hiện, kẻ b́nh phàm thường nói là “bỏ ḿnh v́ người”, hy sinh, dâng hiến, thật sự có thể làm được. Kẻ chẳng giác ngộ sẽ không thể làm! Kẻ chẳng giác ngộ [sẽ so đo]: “V́ sao ta làm chuyện xuẩn ngốc này?” Đối với bậc giác ngộ, đấy chẳng phải là chuyện xuẩn ngốc, mà là chuyện chánh đáng. Chúng ta đến thế gian này để làm chuyện này; nhưng chúng sanh ương ngạnh, khó giáo hóa, quư vị chẳng thuận theo họ sẽ không được. Họ c̣n có rất nhiều tập khí bất hảo, khi chúng ta mới tiếp xúc, nhất định sẽ phải thuận theo họ. Quư vị chẳng thuận theo, họ sẽ chẳng thể tiếp nhận, hăy điều phục họ dần dần. Đấy là phương tiện thiện xảo. “Phương tiện có nhiều môn, về nguồn chẳng hai đường”. “Về nguồn” là ǵ? Đến cuối cùng, chắc chắn sẽ giúp họ giác ngộ, giúp đỡ họ quay đầu; ứng hóa trên thế gian nhằm mục tiêu thực hiện [ư nguyện ấy].

          Phàm những ai theo đuổi công tác này, trong sự nhận biết cơ bản, điều thứ nhất là “ai nấy là người tốt, chuyện ǵ cũng là chuyện tốt”. V́ sao? Quư vị có thể dùng nó như giáo dục, dùng nó làm tài liệu dạy học. Người này hủy báng tôi, nhà Phật nói là “lời đồn đăi vô căn cứ”, kẻ ấy hoàn toàn bịa chuyện sanh sự hoàn toàn chẳng có căn cứ sự thật để hủy báng quư vị. Kẻ b́nh phàm gặp phải chuyện ấy, chắc chắn sẽ phản kháng, phản bác, thậm chí thưa ra ṭa về tội vu cáo, chắc chắn là sẽ làm theo kiểu ấy, căm hận thấu xương. Người giác ngộ thật sự dùng ngay chuyện ấy để làm tài liệu dạy học, hoàn toàn tiếp nhận, coi như chẳng có chuyện ǵ hết! Quư vị hủy báng tôi, tôi tuyệt đối chẳng hủy báng quư vị. Quư vị lăng nhục tôi, tôi quyết định sẽ tôn trọng quư vị. Phương pháp trái ngược, sau một thời gian lâu dài, quư vị phải hiểu đối phương là kẻ vốn có Phật Tánh, có bổn thiện, có lương tâm, chỉ là nhất thời mê hoặc, thời gian lâu sau, lương tâm kẻ đó sẽ phát hiện.

          Trong phần trước, tôi đă nói vua Thuấn mất ba năm để cảm hóa người khác, chúng ta phải có một thời gian biểu, ba mươi năm! Ba mươi năm bất biến, sau ba mươi năm, người ấy sẽ quay đầu! Giáp chửi Ất suốt ba mươi năm, Ất khen ngợi Giáp suốt ba mươi năm. Ba mươi năm sau, Giáp sẽ cúi đầu, mới cảm nhận “tôi có lỗi với bạn, bạn là người tốt, tôi đă trách lầm bạn”. Hiện thời, người như vậy trong xă hội rất nhiều, nếu quư vị chẳng có cái tâm chân thành, chẳng có tâm đại giác (đại giác ngộ), chẳng có ḷng nhẫn nại, chẳng có nghị lực, làm sao quư vị có thể khiến cho kẻ khác quay đầu? Ngôn giáo sẽ chẳng có ai tin tưởng, quư vị đem giáo dục của cổ thánh tiên hiền nói cho kẻ khác nghe. Người ta nghe xong, bảo: “Đó là cổ nhân, chẳng phải là người hiện thời. Người hiện thời làm sao có thể trở lại thuở xưa được? Há có đạo lư ấy? Thời đại vĩnh viễn tiến về trước, chẳng tụt lùi”. Người ta nói rất hùng hồn! V́ thế, chúng ta phải dùng hành vi, cũng tức là phải dùng thân giáo, hiện thân thuyết pháp, xác thực là làm đến mức “tâm chẳng ưa thích ǵ, chẳng nhiễm mảy trần, chuyên làm chuyện tốt đẹp”. Chuyện ấy vượt ra ngoài dự liệu của họ, cũng khiến cho họ trong một đời được mở rộng tầm mắt, nghiễm nhiên thật sự thấy có hạng người như vậy, sau đấy mới nghĩ: “Người ta có thể làm được, v́ sao ta chẳng làm được?” Do vậy, người quay đầu sẽ dần dần nhiều hơn, người bắt chước cũng sẽ dần dần đông hơn! Hễ quay đầu, sau đấy mới có thể bàn chuyện thánh học với họ được. Có người sẽ hỏi, kẻ căn tánh lanh lợi sẽ hỏi: “V́ sao quư vị phải làm như vậy? Sẽ hỏi quư vị câu ấy. Sau đó, quư vị có thể bảo họ, Khổng Tử dạy tôi làm theo cách này, Phật Thích Ca dạy tôi làm theo cách này, tổ tiên năm ngàn năm dạy tôi làm theo cách này, quư vị nói xem, làm như vậy có tốt hay không? Họ biết rơ, chẳng phải là không biết.

          Người chẳng có ḷng riêng tư, chẳng ích kỷ, chẳng v́ tiếng tăm, lợi dưỡng, chẳng tham ái hưởng thụ ngũ dục, lục trần, chẳng có tham, sân, si, mạn, sẽ vui sướng khôn sánh. Quư vị có thể học theo, làm theo điều này, quả báo do quư vị đạt được, sẽ chẳng phải là quả báo thế gian, mà là đạt được quả báo ǵ? Do Tánh Đức tự nhiên lưu lộ. Trong giáo pháp Đại Thừa, đức Phật đă nói rất nhiều. Điều thứ nhất là trí huệ Bát Nhă vốn sẵn có trong tự tánh, thứ hai là tài nghệ, năng lực của quư vị, thứ ba là tướng hảo, càng đến lúc tuổi già, càng thù thắng. Người ta chẳng thể không già, quư vị thấy người hiện thời nghĩ trọn mọi phương pháp để mong cầu sống lâu. Sống lâu th́ ắt phải khỏe mạnh, có khỏe mạnh th́ mới vui sướng. Sống lâu mà chẳng khỏe mạnh th́ chẳng vui thú chi hết! Quả báo, qua thực nghiệm rơ rệt nhất, già mà chẳng suy, bất luận là dung mạo, tinh thần, hay thể lực, đều chẳng thua kém người trẻ tuổi, lại thông minh, trí huệ, có kinh nghiệm từng trải trong cuộc sống, đương nhiên là những kẻ trẻ tuổi chẳng thể sánh bằng quư vị! Quả báo ấy chính “hữu vi sự trung, tâm vô sở nhạo” (trong sự hữu vi, tâm chẳng ưa chuộng) tự nhiên hiển thị, chẳng phải cầu!

          Cuộc sống tột bậc đơn giản, chẳng tạo tội nghiệp. Chẳng tạo tội nghiệp th́ điều đầu tiên là phải thị hiện cho người thế gian thấy: Chẳng ăn thịt chúng sanh. V́ sao? Chúng ta hiểu rất rơ ràng, rất minh bạch, những tai nạn trên thế giới này, thiên tai, nhân họa do đâu mà có? V́ sao có nhiều tai nạn ngần ấy? Nguyên nhân thật sự gây ra tai nạn, thưa cùng chư vị, là do ăn thịt mà ra! Chuyện này phải hiểu nhân quả ở một cấp sâu hơn th́ quư vị mới có thể hiểu rơ. Nhân quả ở một cấp sâu hơn chính là nhân quả ba đời. Trong nhân quả ba đời, hễ nói đến chuyện oan oan tương báo sẽ chẳng hết, chẳng xong! Quư vị thấy trong thế gian hiện thời, do thông tin phát triển, qua những tin tức từ phương tiện truyền thông, quư vị lưu ư đôi chút, hằng ngày trên thế giới này, người ta bắt giết bao nhiêu động vật, ăn bao nhiêu động vật, hằng ngày đều ăn. Những động vật này đều có linh tánh giống như con người, chúng nó đầu thai, do đời quá khứ tạo ác nghiệp, đầu thai bèn luân lạc trong súc sanh đạo, quư vị ăn thịt chúng nó, chúng nó có oán hận hay không? Chúng nó có ư niệm báo thù hay không? Nếu chúng nó oán hận, sẽ báo thù, chuyện này cũng rất phiền phức, trong hai mươi lăm bộ sử của Trung Hoa đă ghi chép chẳng ít. Chúng nó sẽ báo thù như thế nào? Chúng nó đầu thai vào nhà quư vị làm con cháu, làm cháu yêu cháu quư, đợi đến khi nó trưởng thành, chúng nó sẽ chỉnh cho quư vị nhà tan, người chết, chúng ta gọi đứa con ấy là “bại gia tử”. V́ sao nó phải làm một đứa bại gia tử? Nó đến báo cừu! Trong quá khứ, quư vị đă hại nó, nó chẳng tha quư vị, có cách nào nữa đây!

          Quư vị phải hiểu đạo lư này, trên thế giới hiện thời có những kẻ được gọi là
“phần tử khủng bố”, giải quyết vấn đề ấ
y như thế nào? Biện pháp duy nhất là hóa giải, ḥa giải, đừng nên xung đột nữa! Dùng vũ lực, dùng trả đũa vô dụng, cừu hận càng ngày càng sâu. Đấy chẳng phải là phương pháp để giải quyết vấn đề, quyết định là phải ḥa giải, phải ngồi xuống bàn luận kỹ càng với nhau, hăy khéo phản tỉnh. Nếu bất ḥa, đôi bên đều bị hại, lại c̣n nhiễu loạn khiến cho xă hội bất an. Quá khứ đă sai lầm, dẫu lầm lỗi, chẳng cần nhắc lại, từ nay về sau, chúng ta ḥa hảo như thuở ban đầu, tôn trọng lẫn nhau, bao dung lẫn nhau, đôi bên hỗ trợ hợp tác, đấy mới thật sự giải quyết vấn đề. V́ thế, chiến tranh chẳng thể giải quyết vấn đề, ư niệm tổn người, lợi ḿnh chẳng thể giải quyết vấn đề, chỉ có tạo tác vấn đề, cậy thế hiếp người lại kết thành oán cừu. Ta nay mạnh hơn ngươi, ta nay giàu hơn ngươi, ngươi chẳng có năng lực kháng cự ta, như vậy th́ dân tộc hoặc quốc gia của quư vị có thể vĩnh viễn duy tŕ sự giàu mạnh hay chăng? Nh́n vào lịch sử, đó là một mặt gương, [sẽ thấy] chẳng có cách nào duy tŕ vĩnh viễn [sự giàu mạnh]. Đến khi quư vị suy yếu, họ mạnh mẽ, họ sẽ lấn hiếp quư vị. V́ thế, ăn miếng trả miếng, đấy là mê hoặc, điên đảo, chẳng liễu giải chân tướng sự thật, chẳng được hưởng giáo dục nhân quả!        

          Năm xưa, tại Đài Loan, cư sĩ Giang Dật Tử vẽ Địa Ngục Biến Tướng Đồ, chúng ta cũng làm thành đĩa CD lưu thông với một số lượng lớn. Ông ta giữ bản quyền, nhưng cho tôi bản quyền làm thành một trăm vạn đĩa, tôi hiện thời vẫn chưa làm đến con số ấy. Giúp cho chúng sanh xem nhiều hơn, cũng phải coi nó như một môn công khóa để học tập, xem hằng ngày. Đó là [những cảnh tượng nơi] Diêm Vương Điện trong miếu Thành Hoàng trước kia, là thật, chẳng giả, nói rơ thiện có thiện quả, ác có ác báo, chẳng phải là không báo, mà là chưa tới lúc!

          Một trăm bốn mươi mốt bài kệ này, trong phần trước tôi đă giới thiệu với các đồng học, là do đức Phật nói với hàng Pháp Thân Bồ Tát. Một trăm bốn mươi mốt chuyện này là pháp tu của Pháp Thân Bồ Tát, cảnh giới rất cao. Nay chúng ta là phàm phu, chẳng đoạn một phẩm phiền năo nào, chúng ta thực hiện từ chỗ nào? Chúng ta phải làm từ Đệ Tử Quy, đó là khóa tŕnh trước hết. Khóa tŕnh cơ sở là Đệ Tử Quy, sau đấy lại học Thập Thiện Nghiệp, rồi lại học Sa Di Luật Nghi, rồi lại học Bồ Tát giới, Bồ Tát giới kinh, sau đấy sẽ có thể học một trăm bốn mươi mốt nguyện này. Nói cách khác, tầng cấp [tu học] giống như [các tầng] trong một ṭa cao ốc, đây là tầng thứ tư hoặc tầng thứ năm. Tu học chẳng thể nhảy cấp được! Chúng ta có thể biết những tầng trên, nhưng biết chính ḿnh hiện thời chẳng làm được, chính ḿnh hăy thật thà nương theo tŕnh độ hiện tiền để nghiêm túc học tập, đó là đúng. Chúng ta hiểu tinh thần này, trong chuyện hữu vi, tốt nhất là làm mà chớ nên chấp trước, đấy gọi là Bồ Tát “tác nhi vô tác” (làm mà không làm). Quư vị thấy “hữu vi sự trung” là làm, “tâm vô sở nhạo” (tâm chẳng ưa chuộng) là không làm. Làm mà không làm, không làm mà làm, tâm địa vĩnh viễn thanh tịnh, vĩnh viễn b́nh đẳng, vĩnh viễn là giác ngộ, vĩnh viễn là đại từ bi, phải hiểu lư này, hăy học dần dần. Trong phần trước, chúng ta đă nhắc đến Đệ Tử Quy, Thập Thiện Nghiệp Đạo, Sa Di Luật Nghi, toàn bộ đều là chuyện thuộc về hữu vi. Hội Hoa Nghiêm nhắc nhở chúng ta, làm mà chẳng làm, trong tâm chẳng có chấp trước, chẳng có phân biệt, đấy chính là sự nghiệp của bậc đại Bồ Tát. Nay đă hết thời gian rồi, chúng tôi nói tới chỗ này!

***

          Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin mời ngồi xuống. Xin xem bài kệ thứ năm tiếp theo:

 

          (Kinh) Kiến hoan lạc nhân, đương nguyện chúng sanh, thường đắc an lạc, nhạo cúng dường Phật.

          ()見歡樂人。當願眾生。常得安樂。樂供養佛。

          (Kinh: Thấy người vui sướng, nguyện cho chúng sanh, thường được yên vui, thích cúng dường Phật).

         

          Bài kệ này nói về người đắc pháp hỷ, xác thực là chẳng dễ dàng. Trong giáo pháp Đại Thừa thường nói “pháp hỷ sung măn, thường sanh tâm hoan hỷ”; đấy chính là học Phật thật sự được thọ dụng. Nếu chúng ta hỏi, như thế nào th́ mới có thể được thọ dụng? Từ xưa tới nay, trong quá khứ, người thật sự được thọ dụng rất nhiều, thường trông thấy, nhưng trong thời đại hiện tiền, xác thực là dần dần suy thoái. Trong các buổi giảng, chúng tôi cũng thường nhắc tới nguyên nhân. Nói theo ngoại duyên, chẳng thể nói là phong khí [xă hội] không có ảnh hưởng. Nói theo phía bản thân chính ḿnh, th́ là tập tánh. Thật sự được thọ dụng thường là v́ phong khí xă hội tốt đẹp, bản thân ta khéo học, quư vị mới thật sự có thể đạt được pháp vị, chớ nên không biết điều này!

          Cổ nhân thường nói đến niềm vui do đọc sách, đọc sách vui sướng vô cùng. Những lời ấy đều là thật, chẳng giả! Người có thể thốt ra lời ấy, chắc chắn đă đạt được [niềm vui ấy]. V́ thế, đối với người đă từng trải, nếu bản thân người ấy chẳng đạt được, chắc chắn sẽ không nói. Hiện thời, người đọc sách có vui sướng hay chăng? Chẳng vui, đọc sách khổ quá, khổ không thể nói nổi! Thời cổ, chẳng nghe nói học tṛ tự sát, trong lịch sử chẳng có ghi chép. Nếu có, chắc chắn sẽ được ghi chép, v́ đấy chẳng phải là chuyện nhỏ, mà là đại sự! Nhưng hiện thời trên thế giới này, bất luận tại Trung Hoa hay ngoại quốc, học tṛ tự sát vào lứa tuổi nào? Học tṛ Tiểu Học! Tiểu Học, Trung Học, Đại Học, học đến chương tŕnh Thạc Sĩ hoặc Tiến Sĩ, tự sát đều rất nhiều; chuyện này đă chẳng c̣n là tin tức sốt dẻo nữa! C̣n chưa bước vào xă hội, c̣n đang độ tuổi học hành trong nhà trường, v́ sao họ có thể làm chuyện này? Do vậy có thể biết, hiện thời đọc sách chẳng vui. Do nguyên nhân ǵ? Những sách để đọc [trong hiện thời] khác hẳn, có nghĩa là những thứ để học tập trong hiện thời đă tăng trưởng phiền năo, đem lại sức ép cho quư vị, chẳng giống như giáo dục thánh hiền trong thời cổ. Giáo dục thánh hiền xác thực là tương ứng với tâm tánh, tương ứng với pháp tắc thiên nhiên. V́ thế, càng học càng vui sướng, xác thực là niềm vui do đọc sách vui sướng vô cùng, nhất là [đọc] sách Phật!

          Bất luận là sách vở của thánh nhân thế gian hay kinh luận tôn giáo, điều quan trọng nhất là phải khai ngộ, Phật pháp nói đến “ngộ tánh”. Học hành xưa kia, thầy cũng hết sức chú trọng ngộ tánh của học tṛ. Lứa tuổi tôi, khi học Tiểu Học, đôi khi nghe các thầy chuyện tṛ, tôi có ấn tượng rất sâu đậm. Khi dạy xong, các thầy ở trong pḥng nghỉ, nói chuyện phiếm, uống trà, bàn tán tṛ nào có ngộ tánh. Chúng tôi ngẫu nhiên đi qua cửa sổ nghe thấy. Có thể thấy là thời đó, thầy coi trọng ngộ tánh của học tṛ, [chú trọng] khơi mở ngộ tánh của tṛ, chẳng coi trọng trí nhớ. Cố nhiên là trí nhớ rất quan trọng, nhưng không xếp vào hàng đầu, địa vị hàng đầu là ngộ tánh. Có ngộ tánh, người ấy sẽ có niềm vui sướng. Ngộ tánh có thể vun bồi, ai nấy đều có.          

          V́ thế, điều kiện quan trọng nhất trong học tập là phải có thể định tâm. Hễ bộp chộp, xáo động, sẽ chẳng có ngộ tánh (tức là ngộ tánh chẳng thấu lộ ra ngoài), [nói cách khác], ngộ tánh vốn sẵn có của quư vị sẽ bị nẩy sanh chướng ngại. Do đó, tâm nhất định phải thanh tịnh. Hoàn cảnh hiện thời xác thực là có vấn đề, cổ nhân học tập chắc chắn là một môn, sẽ chẳng bảo quư vị học đồng thời hai môn. V́ sao? Đồng thời học hai môn, cái tâm của quư vị sẽ chẳng thể định nổi. Quư vị sẽ nghĩ đến môn này, lại nghĩ đến môn kia. Đây là một điều kỵ húy nghiêm trọng trong giáo học, nhưng phương Tây dạy học theo kiểu ấy. Hiện thời, quư vị học hành trong nhà trường, một ngày học vài môn, có ngữ văn, có toán, có vật lư, có hóa học, quư vị học đến mấy môn. Mỗi ngày tối thiểu phải học khoảng ba môn. Học tṛ Tiểu Học có thể phải học đến bốn môn, tâm chúng nó làm sao có thể định cho được? Lấy đâu ra niềm vui thú? Cổ nhân dạy học chỉ là một quyển sách. Chẳng học xong quyển sách này, sẽ chẳng thể học quyển thứ hai. V́ thế, họ tư duy chỉ có một chuyện. Đấy là phương pháp dạy học của phương Đông từ xưa đến nay, thâm nhập một môn, huân tu lâu dài, trong ấy trọn đủ tinh thần Giới, Định, Huệ. Phương pháp là Giới, “thâm nhập một môn, huân tu lâu dài” là Định. Do Định có thể khai Huệ. Huệ là ǵ? Chính là sự lư giải, lănh ngộ của quư vị đối với những ǵ đă học. Cùng một quyển sách, ư vị vô cùng, v́ sao? Hằng ngày có ngộ xứ, đấy là quư vị có lạc thú, niềm vui ấy vô cùng. Mỗi ngày đều phát hiện thứ mới mẻ, trí huệ tăng trưởng.

          V́ thế, kinh điển của thánh nhân, những sách vở do tổ tông truyền lại, như những sách đại biểu của Nho là Tứ Thư, Ngũ Kinh, Thập Tam Kinh, hoặc bộ Tứ Khố Toàn Thư được biên tập vào đời Thanh trước kia, nghĩa lư chẳng có cùng tận. Chúng ta thấy trải qua các thời đại, chú giải và chú sớ của những vị học giả có quá nhiều chủng loại, mỗi người có mỗi cách giải thích riêng. Quư vị nói cách nào đúng, cách nào chẳng đúng? Thưa cùng chư vị, đều là đúng, mà cũng đều là chẳng đúng! Cớ sao nói “đều chẳng đúng”? Phàm là những thứ do thánh nhân đă nói chẳng có ư nghĩa, mà quư vị có [cách giải thích theo một] ư nghĩa [nào đó] th́ là đều chẳng đúng. V́ sao nói “đều đúng”? Quư vị giải thích đều chẳng sai! V́ sao? Cái chẳng có ư nghĩa được lưu lộ ra chính là từ tự tánh lưu xuất, giống như kinh Bát Nhă đă nói: “Bát Nhă vô tri, không ǵ chẳng biết”. Tôi cũng thường nói “kinh sách chẳng có ư nghĩa”, quư vị chỉ cần thành khẩn niệm, tuyệt đối đừng suy nghĩ ư nghĩa của nó, v́ sao? Ư nghĩa của nó là vô lượng nghĩa, vô lượng nghĩa th́ lời giải thích của mỗi người đều đúng. Điều này là thật, chẳng giả, là vô lượng nghĩa; do vậy, người ấy (người đọc kinh sách) có niềm vui thú. Trí huệ nhỏ, quư vị lư giải nghĩa thú nông cạn, chẳng sâu. Trí huệ to, quư vị đọc đến, sẽ thấy ư nghĩa vừa sâu lại vừa rộng, đúng là vô lượng nghĩa.

          Các vị đồng học đă lâu, các vị thường nghe tôi giảng kinh, tôi giảng kinh đă bốn mươi tám năm. Thuở đầu giảng kinh Hoa Nghiêm, tôi nhớ lần đầu tiên giảng kinh Hoa Nghiêm là năm Dân Quốc 60 (1971), hiện nay là năm Dân Quốc bao nhiêu tôi không biết, nghe nói dường như là năm chín mươi mấy! Hơn ba mươi năm trước, tôi giảng kinh Hoa Nghiêm lần đầu ở thành phố Đài Bắc. Tiếc là thuở đó chẳng có băng thâu âm, chẳng có băng thâu h́nh, chẳng giống như giảng trong hiện thời, khác biệt rất lớn; nhưng thính chúng thuở ấy cũng là nghe pháp [cảm thấy] tràn trề pháp vị, muốn bỏ mà chẳng thể được, đă cổ vũ, khích lệ tôi rất lớn. Nếu các vị lưu tâm, lưu ư, [sẽ thấy] cùng một bộ kinh, nghĩa thú được giảng giải mỗi năm mỗi khác, chẳng giống nhau; đấy là nguyên nhân ǵ? Mỗi năm đều có tiến bộ, mỗi năm có sự lănh hội mới. V́ thế, kinh là sống động, chẳng chết cứng! Từng câu, từng chữ trong kinh xác thực giống như đề mục để soạn văn chương vậy. Vẫn là đề mục ấy, thời Tiểu Học làm văn theo đề mục ấy, dùng đề mục ấy để viết một bài văn, thuở Trung Học vẫn dùng đề mục ấy để viết một bài văn, đến khi lên Đại Học vẫn như cũ dùng đề mục này để viết một bài văn, nhưng nội dung khác nhau, tŕnh độ của quư vị không ngừng tăng cao hơn, tuy vẫn là cùng một đề mục cũ x́!

          Từng chữ, từng câu trong bộ kinh Hoa Nghiêm này thật sự là đề mục. V́ sao biết nó là đề mục? Trong phần Huyền Nghĩa, Thanh Lương đại sư đă giới thiệu cặn kẽ. Thuở ấy, Long Thọ Bồ Tát đến long cung, tức đạo tràng của Đại Long Bồ Tát, thấy kinh Hoa Nghiêm do đức Thế Tôn đă nói, được gọi là Đại Bổn, phân lượng to cỡ nào? Mười tam thiên đại thiên thế giới vi trần bài kệ, một tứ thiên hạ vi trần phẩm. Bộ kinh này to cỡ nào? Toàn bộ sách vở trên thế giới, chỉ cần là sách vở, thảy đều gom lại, đem so với kinh này vẫn chẳng sánh bằng! Đó là ǵ? Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh. Long Thọ Bồ Tát thuở ấy rất ngạo mạn. Ngài thông minh, đối với hết thảy các kinh do Thích Ca Mâu Ni Phật đă nói trong bốn mươi chín năm, Ngài dùng ba tháng để đọc xong toàn bộ. Vị này là Sơ Địa Bồ Tát thị hiện. Ngài tự cho rằng những thứ thuộc về tất cả các tôn giáo tại Ấn Độ đă đọc trọn hết, cảm thấy chính ḿnh là bậc nhất trong thế gian, chẳng ai có thể hơn được, dấy ḷng kiêu căng, ngă mạn. Đại Long Bồ Tát là bậc đại Bồ Tát chiếu cố tiểu Bồ Tát, dẫn ngài Long Thọ vào long cung để xem thư viện trong cung rồng. Vừa trông thấy Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh, cái tâm ngạo mạn lập tức chẳng c̣n, biết những ǵ chính ḿnh đă học tập là một sợi lông của chín con trâu, chẳng thấm vào đâu! Do vậy mới bội phục đức Phật năm vóc sát đất!

          V́ thế, Ngài nói chúng sanh Diêm Phù Đề chẳng thể thọ tŕ bộ kinh này. Nói cách khác, chính Ngài cũng chẳng thể thọ tŕ, huống hồ chúng sanh trong thế giới này! Vậy mà kinh c̣n có trung bổn, phân lượng của trung bổn vẫn quá to! Lại xem đến hạ bổn. Hạ bổn là ǵ? Hạ bổn cũng như “mục lục đề yếu” (phần mục lục lược thuật những điểm trọng yếu). Giống như trong Tứ Khố Toàn Thư, trung bổn là ǵ? Chính là bộ [Tứ Khố Toàn Thư] Hội Yếu, Hội Yếu là một phần ba của đại bổn. Lại c̣n có hạ bổn (tiểu bổn), tiểu bổn là mục lục đề yếu. Mục lục đề yếu cũng có mấy chục quyển, hiện thời, chúng ta dùng lối in sách b́a cứng, rút nhỏ lại. Đại khái là đối với mỗi tập sách [trong Tứ Khố Toàn Thư] dầy cộp như vậy, mục lục đề yếu chiếm mất năm tập, chất đống lại cao ngất như thế. Mục lục đề yếu đấy nhé. Do vậy, kinh Hoa Nghiêm do Ngài truyền từ long cung về thế giới này chính là phần mục lục đề yếu, há chẳng phải là mỗi câu, mỗi chữ đều là mỗi đề mục ư? Dựa theo đề mục ấy để viết văn th́ hay quá!

          Kinh Hoa Nghiêm hiện thời là mục lục đề yếu của Đại Bổn Hoa Nghiêm Kinh, được phiên dịch sang tiếng Hán lại chẳng hoàn chỉnh. Mục lục đề yếu là bao nhiêu? Mười vạn bài kệ! Thói quen [tính phân lượng] trong kinh Phật khác với [thói quen của] người Hoa. Người Hoa tính kích thước của sách theo số chữ, quyển sách này có bao nhiêu chữ. Chúng ta thường nói “Lăo Tử ngũ thiên ngôn”, [tức là Đạo Đức Kinh của Lăo Tử có] năm ngàn chữ. Kinh Kim Cang cũng hơn năm ngàn chữ, người Hoa tính theo số chữ. Người Ấn Độ chẳng như vậy, họ tính theo câu. Câu dài hay ngắn không câu nệ, cứ bốn câu là một kệ, tính [bốn câu] là một đơn vị. Bốn câu là một đơn vị, mười vạn kệ tức là bốn mươi vạn câu. Kinh Hoa Nghiêm do Long Thọ Bồ Tát truyền đến thế gian gồm bốn mươi vạn câu, mười vạn bài kệ, phân lượng ấy quá to!

          Pháp sư Ấn Độ, pháp sư Trung Hoa sang Ấn Độ thỉnh kinh, đều chẳng thể đem một bộ kinh Hoa Nghiêm đầy đủ đến Trung Hoa, cho nên những bản đem tới đều tàn khuyết, chẳng trọn vẹn. Truyền tới lần đầu vào thời đại Đông Tấn là ba vạn sáu ngàn bài kệ. Các vị hăy ngẫm xem, toàn thể bộ sách là mười vạn bài kệ, truyền đến Trung Hoa chỉ có ba vạn sáu ngàn bài kệ, hơn một phần ba một tí. Đến đời Đường, truyền sang lần thứ hai là bốn vạn năm ngàn bài kệ, nhiều hơn bản đời Tấn chín ngàn bài kệ, dịch ra thành bản Bát Thập Hoa Nghiêm hiện thời. Do vậy, toàn văn Bát Thập Hoa Nghiêm vẫn chưa đầy một nửa toàn văn do Long Thọ Bồ Tát truyền, [nguyên văn là] mười vạn bài kệ, Bát Thập Hoa Nghiêm chỉ có bốn vạn năm ngàn bài kệ, vẫn kém hơn một nửa. Cuối cùng, trong niên hiệu Trinh Nguyên đời Đường, phẩm cuối cùng là Phổ Hiền Bồ Tát Hạnh Nguyện Phẩm, phẩm kinh này được truyền đầy đủ đến Trung Hoa. Phẩm cuối cùng dịch sang tiếng Hán thành bốn mươi quyển, phẩm này hoàn chỉnh. Tính gộp chung lại là một nửa nguyên văn, được nửa bộ, có thể nói là kinh điển bằng tiếng Phạn hiện thời đă thất truyền. Kinh Hoa Nghiêm hiện thời được bảo tồn nhiều nhất là bản tiếng Hán.

          Suốt đời, Hoằng Nhất đại sư yêu thích kinh Hoa Nghiêm. Khóa tụng của lăo nhân gia, tức khóa tụng sáng tối, chỉ dùng Phổ Hiền Bồ Tát Hạnh Nguyện Phẩm, Ngài niệm phẩm kinh ấy như khóa tụng sáng tối của chính ḿnh. Niệm rất thuộc, có thể đọc thuộc ḷng. Ngài dạy chúng ta học kinh Hoa Nghiêm phải biết cách học như thế nào? Ngài dạy chúng ta học Bát Thập Hoa Nghiêm đến phẩm Ly Thế Gian, sau đấy đọc phẩm Phổ Hiền Hạnh Nguyện bản bốn mươi quyển, như vậy tổng cộng là chín mươi chín quyển. V́ hai mươi mốt quyển cuối cùng trong Bát Thập Hoa Nghiêm là Phổ Hiền Hạnh Nguyện Phẩm, [tức là] chỉ có một nửa của bốn mươi quyển. Do vậy, Ngài nhắc đi nhắc lại, chúng ta chẳng đọc phẩm Nhập Pháp Giới trong bản tám mươi quyển, mà đọc Phổ Hiền Hạnh Nguyện phẩm bản bốn mươi quyển. Tính gộp lại như vậy, sẽ là chín mươi chín quyển. Đấy là bản được bảo tồn hoàn chỉnh nhất trong tiếng Hán. Do vậy, chúng ta phải hiểu từng chữ, từng câu trong kinh Hoa Nghiêm đều là đề mục. Quư vị lănh ngộ bao nhiêu, mỗi người khác nhau! Thật giống như đề mục, chúng ta học hành tại nhà trường, thầy ra đề mục bảo các học tṛ viết văn. Đề mục giống nhau, mỗi người viết khác nhau, nhưng chẳng ĺa đề mục ấy th́ đều là văn chương hay, đều chẳng có sai lầm. Quư vị hiểu ư nghĩa này, mới chẳng đến nỗi hiểu sai phương hướng và mục tiêu học tập. V́ thế, từng chữ, từng câu đều sống động, chẳng chết cứng.

          “Hoan lạc nhân” (người hoan lạc) thật sự vui sướng, trừ đọc sách ra, trừ nghiêm túc học tập ra, sẽ chẳng đạt được, tức là chẳng đạt được niềm hoan hỷ thật sự. Ḷng ưa thích của người thế gian được kiến lập trên vinh hoa, phú quư, nhưng vinh hoa, phú quư chẳng thể giữ măi! Giữ chẳng được, một mai hưởng hết phước báo, [vinh hoa, phú quư] sẽ mất đi, sự hoan lạc ấy chẳng c̣n nữa! Bài kệ kế tiếp nói đến ba khổ, tám khổ, chúng ta hiểu ngay. Trong xă hội hiện thực, từ kinh nghiệm đích thân từng trải của chúng tôi trong một đời này, trong quá khứ đă thấy kẻ quan cao chức cả, giàu sụ, sự hưởng thụ vật chất của họ đúng là “gọi một tiếng, trăm kẻ dạ”, trong nhà tôi tớ rất nhiều, đến lúc tuổi già, địa vị mất đi. Nhất là Trung Hoa gặp phải rất nhiều lần chiến tranh loạn lạc, đến tuổi già, trong nhà chẳng có một người hầu nào. Hai vợ chồng già tuổi đều đă cao, tự ḿnh xách giỏ ra đường mua thức ăn. Chúng tôi trông thấy hiện tượng thê thảm ấy. Quá khứ là quan to, đại tướng chẳng ai b́ nổi, chẳng hiểu sao tuổi già lại rơi vào t́nh cảnh ấy! Sự hoan lạc ấy là giả, chẳng thật. Sự hoan lạc thật sự là đọc sách, v́ sao? Người ấy chẳng bị ngoại giới ảnh hưởng, có thể vĩnh viễn ǵn giữ sự vui sướng. V́ thế nói niềm vui do đọc sách vui sướng vô cùng. Câu đầu tiên trong Luận Ngữ là “học nhi thời tập chi, bất diệc duyệt hồ? (học rồi thường xuyên tu tập, cũng chẳng vui sao?) “Duyệt” () là hỷ duyệt, tức là “hoan lạc” đang được nói ở đây. Đấy là ǵ? Từ trong tự tánh lưu lộ, chẳng phải từ bên ngoài. Phàm là những thứ hoan lạc có được từ bên ngoài sẽ đều bị mất đi. Chỉ có những ǵ từ trong tự tánh lưu lộ th́ mới vĩnh viễn chẳng bị mất đi!

          Quư vị đọc sách của cổ thánh tiên hiền vui sướng, đọc sách Phật càng vui sướng hơn. Do vậy, quư vị phải hiểu: Đầu tiên, quư vị phải trừ khử chướng ngại, chướng ngại là ǵ? Dục vọng vật chất. V́ thế, Nho gia dạy quư vị điều thứ nhất là ǵ? Cách vật (格物, trừ khử ham muốn vật chất)! V́ sao? Nó là chướng ngại. Quư vị có thứ ấy, “vật” () là sự ham muốn hưởng thụ vật chất. Nếu quư vị chẳng thể buông xuống dục vọng vật chất, sẽ chẳng đạt được niềm vui do đọc sách. V́ thế, điều kiện tiên quyết là phải trừ bỏ dục vọng vật chất, chuyên chú vào đâu? Sự vui sướng nơi tinh thần, cổ nhân gọi niềm vui sướng ấy là “Khổng Nhan chi lạc”. Khổng phu tử và Nhan Hồi có nhu cầu vật chất hết sức đạm bạc. Thích Ca Mâu Ni Phật đă biểu hiện, buổi trưa ăn một bữa, nghỉ đêm dưới cội cây, sống cuộc đời ǵ vậy? Khất thực! So với Khổng, Nhan, chỉ có hơn chứ chẳng kém. Khổng Tử, Nhan Hồi đă là hết sức hỷ duyệt, niềm hoan lạc của Phật, Bồ Tát khẳng định là vượt trỗi niềm vui của Khổng Tử và Nhan Hồi rất nhiều! Từ suy luận, chúng ta có thể suy ra chuyện này. Nếu chúng ta nghĩ tưởng được, hăy nên học theo Khổng Tử, học theo Mạnh Tử, học Phật, Bồ Tát, quư vị mới thật sự có thể đạt được. Quư vị đạt được niềm hoan lạc ấy th́ mới thật sự, nói theo kiểu cách của chúng sanh, “chịu hy sinh, dâng hiến” cho hết thảy chúng sanh, nhưng bản thân những người ấy chẳng cảm thấy phải hy sinh ǵ, chẳng có dâng hiến ǵ. V́ hết thảy chúng sanh, giúp đỡ hết thảy chúng sanh, đấy là chuyện tự nhiên, là chuyện đáng nên làm, tức là chuyện phải đáng nên làm trong bổn phận của ta, giống như cha mẹ chăm sóc con cái, chẳng có bất cứ điều kiện ǵ, c̣n nói ǵ đến hy sinh, hiến dâng nữa! [Hễ bảo là hy sinh, dâng hiến], sẽ là quá khoa trương, tự nhiên mà! V́ sao? Chúng sanh và ta có cùng một Thể. Do vậy, sự hỷ duyệt ấy do Tánh Đức lưu lộ, hoan lạc là Tánh Đức.  

          Chúng ta thường nói trong Tánh Đức có chân thành, có thanh tịnh, có b́nh đẳng, có chánh giác, có từ bi. Tâm đại từ bi tự nhiên lưu lộ, khẳng định là sẽ giúp đỡ hết thảy chúng sanh khổ nạn. Trong sự giúp đỡ, hiện thời, chúng ta nói các hạng mục hết sức nhiều, nhưng điều quan trọng nhất là giúp đỡ chúng sanh giác ngộ. Phương pháp tốt nhất để giúp họ giác ngộ là giáo học; do vậy, các bậc đại thánh đại hiền thế gian và xuất thế gian đối với hết thảy chúng sanh, không vị nào chẳng dùng giáo học làm phương tiện. Rơ ràng nhất, quư vị thấy người sáng lập mỗi tôn giáo đều là những vị thật sự có đức hạnh, có học vấn, có trí huệ, họ chẳng làm ǵ khác mà dạy học. V́ sao? Chỉ có giáo học th́ mới có thể giúp đỡ người khác giác ngộ. Sau khi đă giác ngộ, người ấy mới có thể độc lập, mới có thể tự ḿnh chăm sóc chính ḿnh, trong đời này, tất nhiên cũng sẽ đạt được hoan lạc. Trong một đời, người ấy có mục tiêu, có phương hướng, người ấy chẳng mê hoặc, chẳng điên đảo, lẽ nào người ấy chẳng vui sướng? Hằng ngày, người ấy đều tiến về phía trước, sẽ chẳng thụt lùi. Hằng ngày đều có tiến bộ, hằng ngày phiền năo nhẹ nhàng, trí huệ tăng trưởng. Ví như đọc một quyển sách, ở Trung Hoa, vào thời cổ, người đọc Tứ Thư phổ biến nhất, đông nhất, suốt đời đọc bộ sách ấy, thường xuyên có ngộ xứ mới mẻ, niềm vui ấy khôn sánh. V́ sao người ấy có ngộ xứ mới mẻ? Định càng ngày càng sâu hơn, phiền năo nhẹ nhàng, trí huệ tăng trưởng. V́ sao phiền năo nhẹ nhàng? Tâm đă định, chẳng sanh phiền năo. Chẳng sanh phiền năo, sẽ sanh ra trí huệ. Định lực mỗi năm một sâu hơn, phiền năo mỗi năm giảm thiểu, trí huệ mỗi năm tăng trưởng, người ấy làm sao có thể chẳng vui sướng cho được?

          Cổ đức đă dạy chúng ta một phương pháp, phương pháp ấy rất hay, đó là “độc thư thiên biến, kỳ nghĩa tự kiến” (đọc sách ngàn lần, tự thấy ư nghĩa). Trước hết, quư vị chẳng cầu mong giải thích, cứ niệm, thật thà niệm, cung kính niệm, đấy là phương pháp. Phương pháp thuộc về giới luật, phải cung kính niệm, phải thật thà niệm. Thật thà niệm là ǵ? Chớ nên xen tạp vọng tưởng, chớ nên xen tạp phân biệt, chấp trước, cứ niệm từng lần một, niệm một ngàn lần, sẽ có công phu nơi Định. Mấy chục lần chẳng đủ, hai ba trăm lần chưa được, quư vị vẫn chẳng đắc Định, một ngàn lần sẽ đắc Định. Không nhất định tại lúc nào, không nhất định do cơ duyên nào, sẽ hoát nhiên đại ngộ, Phật pháp nói là “khai ngộ”. Khai ngộ là ǵ? Thông hiểu những nghĩa lư được nói trong bộ kinh ấy, đă thông suốt, lại c̣n kỳ quái hơn là “một kinh thông, hết thảy các kinh đều thông; hễ được tiếp xúc bèn thông hiểu”. Biện pháp này diệu tuyệt. Chẳng phải là ta học một bộ bèn hiểu một bộ, [mà là] ta học một bộ, kinh ǵ cũng đều thông, chẳng ĺa tự tánh. Kinh điển Phật pháp cũng giống như thế, quư vị hằng ngày chỉ niệm một bộ kinh, vận dụng công phu đă sâu, thứ ǵ cũng đều thông. Không chỉ là thông Phật pháp, mà pháp thế gian cũng thông, chẳng cần phải học. Người khác giảng nói, tùy tiện xem bèn hiểu ngay, Lư là một. Do vậy, trong ấy mới thật sự có niềm vui thú.

          V́ thế, thật sự biết học, nói theo Phật pháp, chính là người thật sự có thiện căn, có phước đức. Có thiện căn th́ họ sẽ có thể tiếp nhận, tiếp nhận giáo huấn của thiện tri thức. Có phước đức th́ mới có thể kiên tŕ vĩnh viễn chẳng biến đổi, khẳng định thành tựu. Nhân tố thứ nhất khiến chẳng thể thành tựu chính là cái tâm xáo động, bộp chộp. V́ thế, quư vị chỉ cần thấy kẻ trẻ tuổi vào lứa tuổi học tṛ mà tâm tánh bộp chộp, hấp tấp, sẽ chẳng thể nào thành tựu. Đấy là điều kỵ húy lớn nhất. [Niệm] một ngàn lần, cái tâm đă Định, trí huệ mở mang, đă nếm được pháp vị, có thể biến đổi hay không? Chớ nên biến đổi, cứ tiếp tục. Đọc xong một ngàn lần, lại đọc một ngàn lần nữa, đọc xong hai ngàn lần lại đọc một ngàn lần nữa, suốt đời chẳng thay đổi. Như vậy th́ công phu định lực của quư vị ngày càng sâu, tập khí phiền năo của quư vị sẽ theo thời gian mà càng ngày càng nhạt mỏng, trí huệ của quư vị cũng thuận theo thời gian mà ngày càng tăng trưởng, hoàn thành Tam Học Giới, Định, Huệ một lượt, cách này tuyệt diệu! Người hiện thời nói chung chẳng tin tưởng, vậy là chẳng có cách nào cả, vĩnh viễn chẳng nếm được pháp vị.

          Hai câu sau là “thường đắc an lạc, nhạo cúng dường Phật” (thường được yên vui, thích cúng dường Phật). Giữa tháng Tư, tôi tham gia luận đàn Phật giáo thế giới được tổ chức tại Hàng Châu, chủ đề được đề xuất trong luận đàn là “thế giới hài ḥa, bắt đầu từ tâm”. C̣n có chủ đề phụ là “tâm an, chúng sanh an”. “Thường đắc an lạc” là tâm an, họ đề ra ba điều, “tâm tịnh ắt cơi nước tịnh, tâm an ắt cơi nước an, tâm b́nh ắt thiên hạ b́nh”. Tuy nói ba thứ, tuy một mà ba, tuy ba mà một. Chỉ cần đạt được một điều, hai điều kia sẽ đều đạt được. V́ thế, chúng ta có thể đạt được an lạc, cái tâm đương nhiên thanh tịnh, đương nhiên là b́nh đẳng. Nếu tâm bất b́nh, tâm của quư vị sẽ chẳng an. Tâm của quư vị chẳng thanh tịnh, tâm của quư vị sẽ chẳng an. An lạc là quả báo, thanh tịnh b́nh đẳng là nhân duyên. Ba câu “tâm tịnh, tâm an, tâm b́nh” toàn là những điều được nói trong giáo pháp Đại Thừa, chúng ta tu học Đại Thừa có đạt được hay không? Nếu chẳng đạt được, tức là uổng công học mất rồi, khẳng định là phương pháp và lư luận sai lầm, chẳng phải là do đức Phật dạy sai, mà là v́ bản thân chúng ta nghĩ sai, làm sai, [do đó], ba thứ ấy đều chẳng đạt được.

          Câu cuối cùng quan trọng lắm: “Nhạo cúng dường Phật”. “Nhạo” () là yêu thích. Ai là Phật? Hết thảy chúng sanh đều là Phật, so với “v́ nhân dân phục vụ” được nói trong hiện thời, phạm vi c̣n lớn hơn! Nhân dân là Phật, chúng sanh cũng là Phật. Chúng sanh bao gồm những loài được gọi là sinh vật và vô sinh vật. Người hiện thời thường nói động vật là Phật, thực vật cũng là Phật, khoáng vật cũng là Phật, hiện tượng tự nhiên vẫn là Phật, phạm vi ấy to cỡ nào! V́ thế, tâm tịnh, tâm b́nh, đạt được an lạc, khẳng định là sẽ giống như hết thảy chư Phật Như Lai và các vị đại Bồ Tát. Nhà Phật có một thuật ngữ là phổ độ chúng sanh, “nhạo cúng dường Phật” ở đây chính phổ độ chúng sanh. V́ sao dùng câu này, chẳng dùng “phổ độ chúng sanh?” Trong câu nói này, có cái tâm cung kính, “phổ độ chúng sanh” chẳng hiển lộ ư ấy, dường như ta là người có thể độ, những kẻ kia là người được ta độ, sao không kém hơn một bậc? “Nhạo cúng dường Phật” là ta v́ hết thảy đại chúng phục vụ, họ là chủ nhân, ta là đầy tớ, ư nghĩa khác hẳn, những ư niệm như kiêu căng, ngă mạn, tự cho ḿnh là đúng đều hoàn toàn chẳng có!

          Khiêm nhường, hiếu kính. Đối với cha mẹ, đối với người bề trên, đều khiêm tốn, hiếu kính, đối với hết thảy nhân dân đều khiêm nhường, hiếu kính, đối với hết thảy chúng sanh, những loài ngọ ngoạy, bay hoặc ḅ như kiến gió, muỗi mắt, cho đến các vi sinh vật, không ǵ chẳng khiêm tốn, nhún nhường, cung kính. Đối với thực vật, đối với bùn cát (đấy là khoáng vật), đối với núi, sông, đại địa, toàn bộ đều khiêm tốn, nhún nhường, cung kính. Ngay trong bốn chữ “nhạo cúng dường Phật” này, quư vị thấy phạm vi to cỡ nào! V́ thế, quư vị thấy câu này ngàn muôn phần đừng hiểu lầm, [nghe nói] “cúng dường Phật” bèn nghĩ tới tượng Phật bằng đất nặn hay gỗ tạc, quư vị hoàn toàn sai lầm mất rồi. Phật là giác ngộ, nhất định phải hoan hỷ giúp đỡ hết thảy chúng sanh giác ngộ, [đấy mới là] thật sự cúng dường. Khởi tâm động niệm, ngôn ngữ, tạo tác chẳng ĺa điều này. Hôm nay thời gian đă hết rồi, chúng tôi giảng bài kệ này tới đây!

Đại Phương Quảng Phật

Hoa Nghiêm Kinh

Phẩm thứ mười một

Tịnh Hạnh Phẩm

Phần 40

 

 

 

 

 



[1] Nostradamus tên thật là Michel de Nostredame (1503-1566) là một dược sĩ người Pháp, được tin là có tài tiên tri. Tác phẩm Les Propheties của ông chứa đựng những dự ngôn được những người diễn giải cho là tiên đoán chính xác những sự kiện sẽ xảy ra trên thế giới. Cha ông vốn là người Do Thái, cải đạo sang Công Giáo và đổi họ thành Nostredame (đức bà của chúng ta) v́ hôm ông ta cải đạo nhằm ngày lễ kính Đức Bà Maria. Hoàng hậu Catherine de Médicis rất sùng bái Nostradamus, từng mời ông lên Paris để lập lá số tử vi cho hoàng gia. Năm 1560, ông được vua Charles IX phong làm ngự y.

[2] Sơ Trung là gọi tắt của từ ngữ Sơ Cấp Trung Học. Tại Đài Loan, cấp học này c̣n được gọi là Quốc Dân Trung Học hay gọi tắt là Quốc Trung. Sơ Trung gồm lớp Bảy, lớp Tám, lớp Chín (thường gọi là Sơ Nhất, Sơ Nhị, Sơ Tam). Lớp Sáu (tức Đệ Thất theo kiểu gọi trước kia tại Việt Nam) vẫn được xếp vào Tiểu Học. Năm thứ ba của bậc Sơ Trung chính là lớp Chín.

[3] Joseph Francis Charles Rock (1884-1962) thường được người Hoa phiên âm là Ước Sắt Phu Lạc Khắc là người Mỹ gốc Áo. Ông là một nhà thám hiểm, nghiên cứu địa lư, nhà ngôn ngữ học, và chuyên nghiên cứu thực vật. Ông sanh trưởng tại Vienna (Áo), từng theo cha qua Ai Cập lúc mười tuổi, đi khá nhiều nơi tại Âu Châu. Năm 1905, ông di cư sang Mỹ rồi chuyển sang sống tại Hawaii để chuyên nghiên cứu các loại hoa trên quần đảo này. Ông là vị giáo sư được mời dạy về môn thực vật học đầu tiên tại đại học Hawaii, thiết lập vườn thực vật đầu tiên cho đại học này. Niềm đam mê thực vật và ngôn ngữ học khiến cho ông từ chức, bỏ sang châu Á nghiên cứu. Ông xuất bản một quyển tự điển dầy 1.094 trang, cũng như nhiều bài viết nghiên cứu lịch sử của sắc dân Nạp Tây (Nakhi, Naxi) cũng như những công tŕnh nghiên cứu về các ngôn ngữ của dân thiểu số tại Vân Nam. Tên ông được trang trọng đặt cho một số loài thực vật tại Hawaii và Cam Túc, chẳng hạn Lobelia rockii ở Molokai (Hawaii), Paeonia rockii (tên một giống hoa phù dung tại vùng núi Cam Túc) v.v…

[4] Rặng núi này có tên gọi đầy đủ là Ngọc Long Tuyết Sơn (tên gọi trong tiếng Nạp Tây là Ba Thạch Âu Lỗ) thuộc thành phố Lệ Giang, tỉnh Vân Nam, được coi là núi thánh của người Nạp Tây. Rặng núi này phân cách Tây Tạng và Vân Nam. Ngọn núi này được coi là nơi đẹp nhất trong những vùng núi cực Nam Trung Hoa, có nhiều chỗ quang cảnh đẹp như vẽ. Núi này cùng với Lệ Giang Cổ Thành, Hổ Khiêu Giáp (khe hổ nhảy) và hồ Ninh Lăng Hồ Lô được coi là những thắng cảnh phải đến thăm khi viếng thăm Lệ Giang.

[5] Shangri-la là một địa danh hư cấu trong tiểu thuyết Lost Horizon của nhà văn James Hamilton người Anh. Hamilton đă mô tả nơi ấy như một nơi huyền bí, hài ḥa, được hướng dẫn bởi một tu viện của các lạt-ma, nằm ở phía Tây rặng núi Côn Luân. Nơi ấy được coi như là thiên đàng hạ giới. Người sống ở đó gần như bất tử. Danh xưng này lấy cảm hứng từ truyền thuyết của những vương quốc bí mật, ẩn kín của các vị thánh nhân theo truyền thống Tây Tạng (chẳng hạn Shambala). Nói cách khác, Shangri-la có thể hiểu là một khái niệm tương đương với “thế ngoại đào nguyên” trong văn học Trung Hoa.